Phân tích hình ảnh thơ chùm hoa bưởi trong văn bản Hương trầm – Phan Thị Thanh Nhàn

Đề bài: Phân tích hình ảnh thơ chùm hoa bưởi trong văn bản Hương trầm – Phan Thị Thanh Nhàn

HƯƠNG THẦM- Phan Thị Thanh Nhàn

Cửa sổ hai nhà cuối phố

Không hiểu vì sao không khép bao giờ.

Đôi bạn ngày xưa học cùng một lớp

Cây bưởi sau nhà ngan ngát hương đưa.

Giấu một chùm hoa sau chiếc khăn tay,

Cô gái ngập ngừng sang nhà hàng xóm,

Bên ấy có người ngày mai ra trận

Họ ngồi im không biết nói năng chi

Mắt chợt tìm nhau rồi lại quay đi,

Nào ai đã một lần dám nói?

Hoa bưởi thơm cho lòng bối rối

Anh không dám xin,

Cô gái chẳng dám trao

Chỉ mùi hương đầm ấm thanh tao

Không dấu được cứ bay dịu nhẹ.  

Cô gái như chùm hoa lặng lẽ

Nhờ hương thơm nói hộ tình yêu.

(Anh vô tình anh chẳng biết điều

Tôi đã đến với anh rồi đấy…)

Rồi theo từng hơi thở của anh

Hương thơm ấy thấm sâu vào lồng ngực

Anh lên đường

Hương thơm sẽ theo đi khắp

Họ chia tay

Vẫn chẳng nói điều gì

Mà hương thầm thơm mãi bước người đi.

                HCST: Theo hồi tưởng của nữ tác giả Phan Thị Thanh Nhàn, thi phẩm Hương thầm được bà sáng tác đúng mùa hoa bưởi (tháng 03) năm 1969 để ghi nhớ ngày cậu em Phan Hữu Khải (1953 – 1972) lên đường đánh Mỹ.

 Dàn ý chi tiết

I. Mở bài

– Giới thiệu tác giả Phan Thị Thanh Nhàn – một giọng thơ nữ trẻ trung, dịu dàng trong thơ ca chống Mĩ.

– Giới thiệu bài thơ Hương thầm được sáng tác trong mùa hoa bưởi năm 1969, gắn với kỉ niệm người em trai lên đường ra trận.

– Dẫn dắt vào vấn đề nghị luận: hình ảnh “chùm hoa bưởi” – hình ảnh thơ độc đáo, mang ý nghĩa biểu tượng quan trọng trong bài thơ.

Có những bài thơ đi qua chiến tranh nhưng hương vị thì còn ở lại rất lâu trong tâm trí người đọc. Hương thầm của Phan Thị Thanh Nhàn là một thi phẩm như thế—nhẹ nhàng, trong trẻo mà tha thiết như chính tâm hồn người con gái tuổi đôi mươi những năm chống Mĩ. Ở đó, hình ảnh chùm hoa bưởi không chỉ là dáng hoa đầu mùa ngan ngát mùi hương, mà hóa thành biểu tượng của một tình yêu thầm kín, tinh khiết đến mức “không dám xin – không dám trao”. Từ một chùm hoa nhỏ bé, nhà thơ đã nâng lên thành vẻ đẹp mềm mại, sâu thẳm của tình yêu và của cả một thời thanh xuân biết hi sinh, biết giữ gìn.

II. Thân bài

* Đặc điểm hình ảnh “chùm hoa bưởi”

– Hình ảnh nổi bật trong bài thơ là hình ảnh chùm hoa bưởi.. Hình ảnh hoa bưởi là hình ảnh ẩn dụ cho tình yêu của đôi trai gái láng giềng trước lúc chia tay, dù chỉ là thầm lặng không nói nên lời nhưng rất sắt son, vững bền.

+ Và rồi họ chia tay nhau. Một hành trình dài bên nhau và cứ thế chia tay mà chẳng nói vơi nhau câu gì. Để rồi hương thơm của tình yêu thầm lặng cứ mãi ở trong sâu thẳm cả của người đi và người ở lại, trở thành điểm tựa tinh thần cho cả hai trái tim yêu thương.

– Hình ảnh “chùm hoa bưởi” thể hiện chủ đề của bài thơ: thông qua hình ảnh loài hoa giản dị, trắng trong tinh khiết, mang trong mình  mùi thơm nhẹ nhàng thanh quý mà say đắm long người, tác giả PTTN đã ngợi ca vẻ đẹp của tình yêu đôi lứa trong thời kì chiến tranh. Đây là thứ tình cảm mới chớm nở, còn sự ngại ngùng bẽn lẽn nhưng đọng lại trong lòng người đọc là sự trong sáng, thánh thiện của thế hệ trẻ VN thời kỳ kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

* Nét hấp dẫn, độc đáo của hình ảnh thơ :Tình yêu đôi lứa đã hòa vào tình yêu tổ quốc và khát vọng thống nhất dân tộc. Hình ảnh “chùm hoa bưởi” góp phần nâng đỡ tình yêu của đôi bạn trẻ trở thành tỉnh yêu bất diệt, đậm chất nhân văn.

III. Kết bài

– Khẳng định lại vẻ đẹp và ý nghĩa tượng trưng sâu sắc của hình ảnh “chùm hoa bưởi”.

– Đánh giá: đây là hình ảnh thơ tinh tế, mềm mại, giàu sức gợi; góp phần tạo nên linh hồn cho tác phẩm Hương thầm.

– Liên hệ: gợi nhắc vẻ đẹp của những tình cảm trong trẻo, thủy chung của tuổi trẻ Việt Nam trong chiến tranh – nét đẹp còn nguyên giá trị đến hôm nay.

Hình ảnh chùm hoa bưởi trong Hương thầm rơi vào lòng người đọc nhẹ như mùi hương nó mang theo: dịu, trong và day dứt. Nó vừa là hoa, vừa là tình yêu, lại vừa là lời tiễn biệt không thành tiếng của những trái tim trẻ tuổi bước vào cuộc chiến. Chùm hoa ấy trở thành “hương thầm thơm mãi bước người đi”, như một lời nhắc rằng trong bom đạn ngày xưa vẫn nảy nở những thứ tình cảm đẹp đẽ và thuần khiết nhất. Như một câu thơ từng viết: “Có những điều không nói thành lời / Hương hoa sẽ thay ta cất giữ.” Và chính chùm hoa bưởi ấy đã giữ lại cho Hương thầm vẻ đẹp bền lâu của một thời biết yêu mà không nói, biết chờ mà không hẹn, nhưng thủy chung đến tận đáy lòng.