Đề bài: Viết văn đoạn văn nghị luận về vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật em trong bài thơ Mẹ của anh – Xuân Quỳnh

Phải đâu mẹ của riêng anh

Mẹ là mẹ của chúng mình đấy thôi

Mẹ tuy không đẻ không nuôi

Mà em ơn mẹ suốt đời chưa xong.

Ngày xưa má mẹ cũng hồng

Bên anh mẹ thức lo từng cơn đau

Bây giờ tóc mẹ trắng phau

Để cho mái tóc trên đầu anh đen.

Đâu con dốc nắng đường quen

Chợ xa gánh nặng mẹ lên mấy lần

Thương anh thương cả bước chân

Giống bàn chân mẹ tảo tần năm nao.

Lời ru mẹ hát thuở nào

 Chuyện xưa mẹ kể lẫn vào thơ anh

Nào là hoa bưởi hoa chanh

Nào câu quan họ mái đình cây đa.

Xin đừng bắt chước câu ca

Đi về dối mẹ để mà yêu nhau

Mẹ không ghét bỏ em đâu

Yêu anh em đã là dâu trong nhà.

Em xin hát tiếp lời ca

Ru anh sau nỗi lo âu nhọc nhằn

Hát tình yêu của chúng mình

Nhỏ nhoi giữa một trời xanh khôn cùng.

Giữa ngàn hoa cỏ núi sông

Giữa lòng thương mẹ mênh mông không bờ

Chắt chiu từ những ngày xưa

Mẹ sinh anh để bây giờ cho em.

(Mẹ của anh, Xuân Quỳnh, in trong Tự hát, NXB Tác phẩm mới, 1984)

DÀN Ý CHI TIẾT

I. Mở bài

• Giới thiệu tác giả Xuân Quỳnh – nhà thơ của những cảm xúc chân thành, giàu nữ tính.
• Giới thiệu bài thơ Mẹ của anh – một trong những thi phẩm tiêu biểu viết về tình cảm gia đình, đặc biệt là tình cảm mẹ chồng – nàng dâu.
• Dẫn vào vấn đề nghị luận: vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật “em” được thể hiện qua những lời thơ dung dị mà tha thiết.

Trong những trang thơ giàu nữ tính của Xuân Quỳnh, tình yêu luôn đi cùng với những rung động gia đình ấm áp. Mẹ của anh là một bài thơ đẹp như một lời thủ thỉ, nơi hình tượng người “em” hiện lên bằng tất cả sự chân thành, hiền hậu và biết ơn. Giữa đời sống hôm nay, đọc những câu thơ “Mẹ là mẹ của chúng mình đấy thôi”, người ta vẫn thấy một vẻ đẹp không bao giờ cũ: vẻ đẹp của người phụ nữ biết yêu bằng trái tim sâu sắc và biết sống bằng nghĩa tình bền bỉ. Từ những câu chữ mộc mạc ấy, phẩm chất tâm hồn của “em” trở thành điểm sáng lặng lẽ mà xúc động.

II. Thân bài

1. “Em” – người phụ nữ giàu yêu thương và trân quý mẹ chồng

• Nhân vật “em” dành tình cảm chân thành, kính trọng và biết ơn đối với mẹ chồng: “Mẹ là mẹ của chúng mình đấy thôi”.
• “Em” coi mẹ chồng như mẹ ruột, xem tình cảm ấy là điều tự nhiên, thiêng liêng.

2. “Em” đồng cảm sâu sắc với những vất vả, hy sinh của mẹ

• “Em” hiểu và khắc ghi công lao của mẹ:
  • Ngày xưa mẹ cũng trẻ đẹp, nhưng vì thức chăm anh từng cơn đau mà tóc mẹ nay đã bạc.
  • Vất vả đời mẹ hiện lên qua những hình ảnh quen thuộc: con dốc nắng, chợ xa gánh nặng.
• Sự thấu hiểu ấy thể hiện tấm lòng biết ơn và sự trân trọng đối với những hi sinh thầm lặng của mẹ.

3. “Em” giàu đức hi sinh, giàu lòng nhân hậu

• Từ công lao của mẹ, “em” khuyên anh: đừng dối mẹ, dù là vì yêu nhau – lời nhắc nhẹ nhàng nhưng chứa đựng sự hi sinh, đặt tình cảm của mẹ lên trên cảm xúc riêng.
• “Em” hiểu rõ tình thương của mẹ dành cho mình: “Mẹ không ghét bỏ em đâu”, cho thấy tấm lòng bao dung, tin yêu vào tình cảm gia đình.

4. “Em” sống trách nhiệm, thủy chung và chan chứa yêu thương

• Từ tình mẹ, “em” nghĩ về tình yêu của mình: muốn “hát tiếp lời ca” mà mẹ đã ru anh thuở nhỏ.
• “Em” sẵn sàng san sẻ với mẹ, chăm sóc anh, bù đắp những nhọc nhằn mẹ từng trải qua.
• Đó vừa là nghĩa tình với mẹ, vừa là biểu hiện tình yêu sâu sắc dành cho chồng.

5. Nghệ thuật kết tinh vẻ đẹp tâm hồn của “em”

• Lời thơ mộc mạc, chân thành.
• Hình ảnh gần gũi đời sống.
• Giọng điệu thủ thỉ, giàu chất nữ tính, góp phần làm rõ vẻ đẹp hiền dịu, vị tha của người con dâu.

III. Kết bài

• Khẳng định vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật “em”: giàu yêu thương, biết ơn, thấu hiểu, hi sinh và đầy trách nhiệm.
• Đánh giá: nhân vật “em” là hình ảnh tiêu biểu của người phụ nữ Việt Nam truyền thống – nhân hậu, thủy chung, giàu lòng hiếu nghĩa.
• Gợi suy nghĩ: tình mẫu tử và tình cảm gia đình là giá trị bền vững, cần được gìn giữ trong đời sống hiện đại.

Vẻ đẹp tâm hồn của “em” trong Mẹ của anh cho thấy sức sống lâu bền của những giá trị gia đình mà Xuân Quỳnh từng trân trọng: yêu thương, hiếu nghĩa và sự thủy chung. Đó cũng là vẻ đẹp của biết bao người phụ nữ Việt Nam, những người luôn “chắt chiu từ những ngày xưa” để gìn giữ hạnh phúc nhỏ bé nhưng bền vững. Nhìn vào “em”, ta hiểu hơn câu nói của nhà thơ Chê-len-xki: “Trái tim đẹp làm nên những điều đẹp”. Chính trái tim của “em” đã làm nên hồn thơ lặng lẽ mà sáng trong của bài thơ, để từ đó mỗi người lại biết yêu thương và gìn giữ gia đình mình hơn.