Phân tích đánh giá chủ đề của bài thơ Ở Suối Giàng có cây-thổ-lộ – Trần Đình Việt

Đề bài: Anh/chị hãy viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) Phân tích đánh giá chủ đề của bài thơ Ở Suối Giàng có cây-thổ-lộ – Trần Đình Việt,

Những người Mông ở Suối Giàng

tìm được cho mình một cây-thổ-lộ^[1]

để gửi gắm những sâu xa thầm kín của đời mình

chỉ một mình cây biết

điều mà bạn bè, cả người thân cũng không được sẻ chia

Rồi sau lời thầm thì thổ lộ

những người Mông sẽ thấy nhẹ lòng hơn

nỗi đau được sẻ chia

niềm vui nhân gấp bội

san sẻ lo âu và bao điều khó nói…

Còn anh, khi áp má vào cây-thổ-lộ

ở Suối Giàng anh đã nhắn gửi điều chi?

ôi ước gì trong đời tôi cũng tìm được cho mình một người-thổ-lộ

để sẻ chia gửi gắm một đôi điều

Nhưng điều mà những người Mông ở Suối Giàng

có thể dễ dàng tìm được trong thế-giới-cây

trong thế-giới-người mọi điều đâu dễ…

(“Ở Suối Giàng có cây-thổ-lộ”, Trần Đình Việt, Tạp chí Văn nghệ Quân đội, số 1041 (tháng 7/2024)

Dàn ý chi tiết

I. Mở bài

– Giới thiệu nhà thơ Trần Đình Việt – một cây bút giàu trải nghiệm, có khả năng phát hiện những vẻ đẹp nhân văn từ đời sống.

– Bài thơ Ở Suối Giàng có cây-thổ-lộ xuất phát từ phong tục đẹp của người Mông: chọn một “cây-thổ-lộ” để tâm sự những điều sâu kín.

– Dẫn vào vấn đề nghị luận: chủ đề của bài thơ gợi ra suy ngẫm về nhu cầu được sẻ chia, được lắng nghe của con người trong thế giới hiện đại.

Trong nhiều trang thơ viết về con người miền núi, Trần Đình Việt luôn có khả năng chạm vào những vẻ đẹp kín đáo mà sâu thẳm của tâm hồn. Bài thơ Ở Suối Giàng có cây-thổ-lộ gợi nhắc một phong tục mộc mạc của người Mông—họ tìm đến một thân cây để gửi gắm điều khó nói. Đằng sau câu chuyện tưởng như bình dị ấy là nỗi khát khao rất người: được lắng nghe, được sẻ chia, được thấu hiểu. Gorky từng viết: “Nỗi khổ lớn nhất của con người là cô đơn giữa cuộc đời đông đúc.” Cảm hứng chủ đạo của đoạn thơ cũng bắt đầu từ chính nỗi cô đơn ấy, để rồi mở ra một suy tư nhân văn về nhu cầu tri âm trong mỗi con người.

II. Thân bài

– Chủ đề: được chia sẻ tâm tư với người khác là một nhu cầu hết sức hệ trọng và cần thiết, là khát khao của mọi con người; tuy vậy, trong cuộc sống, đôi khi thật khó tìm được một tâm hồn đồng điệu, để họ có thể sẵn sàng lắng nghe ta thổ lộ mọi nỗi buồn vui của cuộc đời mình.

– Phân tích, đánh giá:

+ Bài thơ kể một câu chuyện thú vị về người Mông ở Suối Giàng: mỗi khi có điều gì đó sâu xa thầm kín cần gửi gắm mà không thể nói cùng ai, họ sẽ tìm đến cây-thổ-lộ, thì thầm cho cây nghe tâm sự của mình, sau đó họ sẽ cảm thấy nhẹ lòng.

+ Qua câu chuyện đó, tác giả đã nói đến một nhu cầu rất quan trọng của con người: là người, ai cũng có những tâm tư thầm kín và cần một ai đó để sẻ chia. Tuy nhiên, người mà ta tìm đến để sẻ chia phải là một người có tâm hồn đồng điệu, sẵn sàng lắng nghe ta, thấu hiểu ta, và quan trọng hơn, họ phải giữ bí mật về những điều mà họ đã được ta thổ lộ.

+ Nhưng để tìm được một cây-thổ-lộ thì dễ, còn tìm được một người-thổ-lộ trong cuộc sống này thì khó vô cùng. Thế mới thấy con người thật cô đơn, bởi đôi khi trong lòng chất chứa đầy những nỗi niềm mà không thể, không biết cùng ai chia sẻ.

+ Bài thơ cho ta thấy được nỗi khao khát tri âm, tri kỉ, khao khát một tấm lòng đồng điệu để sẻ chia mọi nỗi vui buồn; đồng thời nó cũng cho thấy một nỗi chán chường, một cái lắc đầu buồn bã, bởi sự mong muốn được sẻ chia ấy, trong cuộc sống này, đôi khi lại là điều không thể.

[1] Người Mông ở Suối Giàng (Văn Chấn – Yên Bái) nói rằng họ tìm được một cây-thổ-lộ ở giữa rừng chè cổ thụ. Ai có điều gì muốn tâm sự, chỉ cần áp má vào cây nói ra điều thầm kín của mình thì sẽ được nhẹ lòng mà không sợ người khác biết.

III. Kết bài

– Khẳng định chủ đề của bài thơ: sự đau đáu về nỗi cô đơn của con người và khát vọng có một nơi để gửi gắm tâm tư.

– Bài thơ mở ra suy nghĩ về trách nhiệm mỗi người trong việc sẻ chia, đồng cảm và xây dựng những mối quan hệ chân thành.

– Với giọng thơ trầm lắng, tinh tế, Trần Đình Việt đã đem đến một thông điệp nhân văn: đôi khi điều con người cần nhất chỉ là một nơi để thổ lộ và một tấm lòng biết lắng nghe.

Khi khép lại câu hỏi “anh đã nhắn gửi điều chi?”, bài thơ để lại âm hưởng của một nỗi mong đợi lặng lẽ: ước gì giữa cuộc đời rộng lớn, ai cũng có thể tìm được cho mình một “người-thổ-lộ”, giống như người Mông tìm thấy cây-thổ-lộ giữa rừng chè cổ thụ. Hình ảnh thơ giản dị mà gợi nhiều ám ảnh, nhắc ta nhớ lời Tagore: “Con người chỉ thật sự sống khi trái tim tìm được nơi để gõ cửa.” Chủ đề mà Trần Đình Việt gửi gắm vì thế vượt khỏi ranh giới địa danh Suối Giàng, trở thành tiếng gọi của sự đồng cảm—một lời nhắc nhẹ về trách nhiệm lắng nghe, nâng đỡ nhau trong cuộc sống nhiều bão giông hôm nay.