Phân tích đánh giá triết lí nhân sinh được gửi gắm qua bài thơ Khát vọng – Đặng Hồng Thiệp

Đề bài: Anh/chị hãy viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) Phân tích đánh giá triết lí nhân sinh được gửi gắm qua bài thơ Khát vọng – Đặng Hồng Thiệp

Chuyện kể rằng

Có quả trứng đại bàng

Rơi vào ổ gà đang ấp

Khi nở ra cùng với bầy gà

Đại bàng con ngượng ngùng chiêm chiếp

Nhảy bay loạng choạng sân nhà.

Không ai nói với đại bàng về những chân trời xa

Về những đại ngàn bí mật

Nên nó vẫn hồn nhiên bới đất

Chỉ có khát vọng mơ hồ

Lâu lâu lại cồn cào trong ngực…

Làm sao mà ai biết

Mình đã bắt đầu từ quả trứng nào đây

Sao không thử một lần vỗ cánh tung bay?…

(“Khát vọng”, Đặng Hồng Thiệp, Thơ Sông Lam, Nxb Hội Nhà văn, Hà Nội, 2017)

Dàn ý chi tiết

1. Mở bài (giới thiệu vấn đề)

– Giới thiệu khái quát bài thơ “Khát vọng” của Đặng Hồng Thiệp.

– Nêu vấn đề nghị luận: triết lí nhân sinh mà tác giả gửi gắm – con người ai cũng có tiềm năng và khát vọng lớn lao, nhưng đôi khi lại bị hoàn cảnh giới hạn; vì thế cần dám vượt lên để sống đúng với khả năng của mình.

Trong những bài thơ viết về hành trình con người kiếm tìm chính mình, Khát vọng của Đặng Hồng Thiệp để lại một dư âm rất riêng: nhẹ nhàng như một câu chuyện cổ tích, mà lại ngân lên một triết lí sâu xa về thân phận và ước mơ. Hình ảnh chú đại bàng lớn lên giữa đàn gà khiến ta nghĩ đến điều Tagore từng viết: “Con người sinh ra không phải để bò dưới đất, mà để bay lên bầu trời của chính mình.” Bằng một lối kể trong trẻo mà thấm thía, bài thơ gợi mở vấn đề muôn thuở: mỗi người đều mang trong mình những khả năng lớn lao, nhưng thật dễ bị hoàn cảnh níu lại, và điều quan trọng là có dám bước ra khỏi cái vòng an toàn để vươn tới bầu trời thuộc về mình hay không.

2. Thân bài (phân tích và đánh giá)

– Triết lí nhân sinh của bài thơ: Thông qua câu chuyện về chú đại bàng con sống cùng với đàn gà, tác giả muốn nói rằng: con người vốn mang trong mình tiềm năng và khát vọng lớn lao, nhưng đôi khi chỉ vì hoàn cảnh mà trở nên tầm thường, bé nhỏ; do vậy, hãy dũng cảm vượt lên hoàn cảnh, phá bỏ giới hạn của bản thân để sống một cuộc đời xứng đáng với tiềm năng và khát vọng của mình.

– Phân tích, đánh giá:

+ Quả thật, trong mỗi chúng ta đều có những tiềm năng to lớn, những khát vọng lớn lao. Ai cũng muốn vươn lên trên hoàn cảnh, cuộc sống hiện tại để trở nên tốt đẹp hơn, thành công hơn, hạnh phúc hơn.

+ Tuy nhiên, vì thích sự an toàn, vì sợ sự mới mẻ, chúng ta không dám đột phá, không dám từ bỏ cuộc sống cũ. Chính lối sống này làm cho tiềm năng và khát vọng của chúng ta dần bị thui chột, chôn vùi, như chú đại bàng kia, do nở ra và sống với đàn gà nên chú cũng “hồn nhiên bới đất”.

+ Chúng ta hãy mạnh dạn thoát khỏi vòng an toàn, mạnh dạn đột phá, “hãy cứ khát khao, hãy cứ dại khở” (Steven Jops), khi đó, chúng ta sẽ đánh thức được con người phi thường ở bên trong mình, gặt hái được những thành công to lớn.

+ Đây là một bài học nhân sinh sâu sắc, có ý nghĩa thiết thực đối với mỗi con người chúng ta.

3. Kết bài (khẳng định lại vấn đề)

– Khẳng định giá trị sâu sắc của triết lí nhân sinh trong bài thơ: tin vào tiềm năng của bản thân và dám vượt lên hoàn cảnh.

– Mỗi người cần tự hỏi mình: “Tại sao không thử một lần vỗ cánh?”, để sống xứng đáng hơn với những gì mình có thể trở thành.

Khi câu hỏi “Sao không thử một lần vỗ cánh tung bay?” khẽ vang lên ở cuối bài thơ, ta thấy hiện ra không chỉ khát vọng của chú đại bàng con, mà còn là lời thức tỉnh dành cho mỗi chúng ta. Khát vọng vì thế vượt khỏi một câu chuyện ngụ ngôn mà trở thành lời nhắc nhở giàu tính nhân sinh: con người chỉ thực sự sống khi tin vào khả năng của chính mình và dám bước tới một chân trời rộng hơn. Thơ ca đôi khi chỉ cần một câu hỏi để mở ra cả một cánh cửa trong tâm hồn, và bài thơ của Đặng Hồng Thiệp đã làm được điều đó—nhẹ nhàng mà bền bỉ, như một tiếng gọi thầm thúc mỗi người thử bay một lần để gặp chính mình ở độ cao xứng đáng.