Phân tích đánh giá một số nét đặc sắc nghệ thuật của văn bản Nghĩ về mẹ – Lâm Thị Mỹ Dạ

Đề bài:

Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) Phân tích đánh giá một số nét đặc sắc nghệ thuật của văn bản Nghĩ về mẹ – Lâm Thị Mỹ Dạ

Mẹ yêu con như dòng sông biết hát

Cho những ngôi sao biết soi mặt đất cười

Một tiếng gà sang canh mẹ lo con thức giấc

Một buổi xa nhà mẹ nhớ con khôn nguôi

Mẹ thương con như đường kim mũi chỉ

Theo bàn tay mẹ nối ấm lành

Còn một kẻ thù chân con chưa thể nghỉ

Bởi mẹ đêm dài chưa trọn giấc năm canh

Nếu lòng con là một khoảng trời xanh

Thì ngôi sao sáng nhất là tình yêu của mẹ

Ngôi sao sáng giữa đêm dài lặng lẽ

Như nỗi nhớ thương mẹ gửi về con

Từ buổi đi xa nay con hiểu ra rồi

Qua giá buốt mới thấy mùa xuân đẹp

Qua nhỏ nhắn của một lòng nôi đẹp

Mẹ đã cho on thành người lính dạn dày

                                                  (Trích Nghĩ về mẹ, Lâm Thị Mỹ Dạ, in trong Trăm năm còn gió heo may, NXB Hội nhà văn, 2024, tr34)

Dàn ý chi tiết

Mở bài

Giới thiệu khái quát về đoạn thơ Nghĩ về mẹ của Lâm Thị Mỹ Dạ và nêu vấn đề cần phân tích

Trong kho tàng thơ ca viết về mẹ, Nghĩ về mẹ của Lâm Thị Mỹ Dạ hiện lên như một dòng suối trong, chảy lặng lẽ mà thấm sâu, đưa người đọc trở lại với miền ký ức dịu dàng nhất của đời người. Những câu thơ mềm như hơi thở, nhẹ như giọt sương nhưng lại cất chứa bao rung động thăm thẳm: “Mẹ yêu con như dòng sông biết hát…”. Ở đó, tình mẫu tử không chỉ được nói ra, mà được hóa thân thành bao hình ảnh đẹp đến nao lòng — để từ đó, bài thơ trở thành một đoản khúc tri ân, một nén hương thơm mà người con gửi về mẹ.

Thân bài

• Thể thơ tự do, câu thơ dài ngắn đan xen, vần nhịp linh hoạt → tạo nên dòng chảy cảm xúc tự nhiên, phù hợp với mạch hồi tưởng và tâm trạng suy tư của người con khi nghĩ về mẹ.
• Giọng điệu chậm rãi, da diết, giàu cảm xúc, có lúc như lời tâm tình, có lúc như tiếng nấc nghẹn ngào → làm nổi bật sự nhớ nhung, biết ơn và những trải nghiệm trưởng thành của người con.
• Hệ thống hình ảnh phong phú, tự nhiên, giàu sức gợi: “dòng sông biết hát”, “tiếng gà sang canh”, “đường kim mũi chỉ”, “khoảng trời xanh”, “ngôi sao sáng”… → vừa gần gũi đời sống, vừa mang giá trị biểu tượng, gợi lên vẻ đẹp bền bỉ, âm thầm, bao dung của mẹ.
• Ngôn ngữ trong sáng, giản dị, quen thuộc, có chọn lọc → giúp cảm xúc về mẹ trở nên chân thực, mộc mạc, thấm dần vào người đọc mà không cầu kỳ, sáo rỗng.
• Các biện pháp tu từ đặc sắc: so sánh (mẹ yêu con như dòng sông…), ẩn dụ (ngôi sao sáng là tình yêu của mẹ), hoán dụ, điệp… → tăng sức gợi hình, gợi cảm, làm nổi bật tình yêu thương vô điều kiện, sự hi sinh thầm lặng của mẹ.

→ Những đặc sắc nghệ thuật ấy thể hiện rõ đặc trưng thơ Lâm Thị Mỹ Dạ: nhẹ nhàng, sâu lắng, giàu nữ tính; đồng thời góp phần diễn tả trọn vẹn tình yêu thương da diết, sự trân trọng và lòng biết ơn của người con đối với mẹ.

Kết bài

Khẳng định lại vấn đề nghị luận

Khi câu thơ khép lại, dư âm vẫn còn ngân trên trang giấy như ánh sao khuya không chịu tắt. Ta nghe trong từng hình ảnh, từng so sánh, từng nhịp thơ là hơi ấm của bàn tay mẹ, là nỗi nhớ miên man của người con đã “qua giá buốt mới thấy mùa xuân đẹp”. Chính vẻ đẹp nghệ thuật tinh tế — những hình ảnh giàu sức gợi, giọng thơ trầm lắng, cấu trúc tự do mở ra khoảng không suy tưởng — đã nâng niu trọn vẹn thứ tình yêu thiêng liêng và bền bỉ nhất trên đời. Nghĩ về mẹ không chỉ là một bài thơ, mà còn là một lời thì thầm ân tình, nhắc mỗi chúng ta biết cúi đầu trước tình mẹ mênh mông như trời rộng.