Viết bài văn nghị luận phân tích đoạn trích Tống Trân – Cúc Hoa

Đề bài: Viết bài văn nghị luận phân tích đoạn trích Tống Trân – Cúc Hoa

Mẹ chồng thấy dâu thảo hiền

Đôi hàng nước mắt chảy liền như tuôn.

Khó nghèo có mẹ có con,

Ít nhiều gạn sẻ⁽¹) vẹn tròn cho nhau Lòng con nhường nhịn bấy lâu

Mẹ ăn cơm ấy ngon đâu hỡi nàng Cúc Hoa nước mắt hai hàng:

“Lạy mẹ cùng chàng chở quản⁽²⁾ tôi Gọi là cơm tấm cạnh lê⁽³⁾

Mẹ ăn đỡ dạ kéo khi võ vàng⁽⁴⁾

Chàng ăn cho sống mình chàng, Dốc lòng kinh sử văn chương đạo là.

Kể chi phận thiếp đàn bà,

Khó nghèo chớ quản nỗi nhà thảm thương”.

Thương con mẹ giấu cho vàng, Bảo rằng gìn giữ để nương tựa mình.

Cúc Hoa trong dạ đinh ninh: “Lạy mẹ còn có chút tình thương con”.

Tức thì trở lại phòng môn,

Cầm tay đánh thức nỉ non bảo chồng

“Chàng ơi xin tỉnh giấc nồng,

Nay vàng mẹ thiếp cho dùng một chương” Kể đoạn Cúc Hoa bán vàng,

Bán cho trưởng giả giàu sang hơn người.

Hai bên giả cả hẳn hoi,

Bắc cân định giả được ngoài tám mươi.

Cúc Hoa trở lại thư trai⁽⁵⁾

“Khuyên chàng kinh sử dùi mài cho hay.

Thiếp xin rước một ông thầy,

Để chàng học tập đêm ngày thiếp nuôi”.

Một ngày ba bữa chẳng rời, Nuôi thầy, nuôi mẹ lại nuôi cả chồng.

Nàng thời nhiều ít cũng xong

Đói no chẳng quản miễn chồng làm nên.

Khấn trời lạy Phật đòi phen:

“Chứng minh phù hộ ước nguyền chồng tôi.

Khuyên chàng khuya sớm hôm mai, Cố chăm việc học đua tài cho hay.

Một mai, có gặp rồng mây⁽⁶⁾ Bảng vàng may được tỏ bày họ tên⁽⁷⁾

Trước là sạch nợ bút nghiên⁽⁸⁾ Sau là thiếp cũng được yên lòng này”.

Dàn ý chi tiết

I/ Mở bài (0,5đ): Dẫn dắt, giới thiệu đoạn trích “Tống Trân- Cúc Hoa” (khuyết danh) khái quát giá trị đặc sắc của đoạn trích.

Trong kho tàng truyện Nôm khuyết danh, Tống Trân – Cúc Hoa là một trong những tác phẩm để lại dấu ấn sâu nhất về vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ Việt. Bằng những câu thơ mộc mạc, giàu cảm xúc, đoạn trích không chỉ tái hiện cảnh nghèo đói, gian truân của vợ chồng Tống Trân mà còn khắc họa tấm lòng hiếu thảo, vị tha, thủy chung của Cúc Hoa – người phụ nữ “một dạ vì chồng, trọn nghĩa cùng gia thất”. Câu chuyện không tạo xung đột dữ dội, không cần phô trương bi thương, chỉ bằng giọt nước mắt của mẹ chồng, lời khuyên nhủ của người vợ trẻ, đã đủ khiến người đọc xúc động, cảm phục. Nơi trái tim Cúc Hoa, tình vợ, đạo làm dâu, nghĩa làm con hòa vào nhau thành một phẩm chất rạng ngời. Đoạn trích, vì thế, không đơn thuần ca ngợi đức hi sinh, mà còn là lời tôn vinh sâu sắc đối với phẩm giá của người phụ nữ trong xã hội xưa.

II/ Thân bài (2,0đ):

Giới thiệu chung về tác phẩm: thể loại, thời kì ra đời, xuất xứ, nhan đề…

Tóm tắt nội dung đoạn trích.

Phân tích, đánh giá nhân vật chính Cúc Hoa:

+ Người con dâu hiếu thảo: Gia đình khó khăn nhưng nàng vẫn lo lắng từng bữa ăn của mẹ chồng hơn chính bản thân.

+ Người vợ thủy chung, biết hi sinh và lo lắng cho chồng:

Lo lắng cho cả gia đình chồng.

Không quản ngại gian khó, không lo lắng cho chính mình.

Khuyên nhủ chồng cố gắng học hành đỗ đạt.

+ Người thấu tình đạt lí, cam chịu chấp nhận thiệt thòi: Nàng chấp nhận thân phận nữ nhi để chồng có cơ hội phát triển và gây dựng sự nghiệp.

Phân tích, đánh giá số phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến: Họ sẵn sàng hi sinh sự hạnh phúc, đầy đủ ấm no của mình để chồng và gia đình chồng được toàn vẹn, bởi với họ đó là trách nhiệm, là lẽ đương nhiên mà bất kì người phụ nữ nào trong xã hội xưa cũng đều phải làm. Tư tưởng trọng nam khinh nữ và những áp lực vô hình đè lên vai người phụ nữ xưa.

Phân tích, đánh giá đặc sắc về giá trị nghệ thuật:

Được viết bằng chữ Nôm.

Có sự kết hợp giữa phương thức biểu đạt tự sự và trữ tình.

Ngôn ngữ gắn với lời ăn tiếng nói hàng ngày.

III/ Kết bài (0,5đ): Khẳng định lại giá trị của đoạn trích về nội dung và nghệ thuật, liên hệ với người phụ nữ ngày nay.

Đọc xong đoạn thơ, người ta dễ chạnh lòng nghĩ đến thân phận bao người phụ nữ từng nén lại ước mơ riêng để giữ tròn chữ hiếu, chữ tình. Cúc Hoa hiền lành, giàu nhân ái, biết thu vén, biết hi sinh, trở thành biểu tượng thuần hậu của người vợ Việt Nam truyền thống. Nghệ thuật chữ Nôm dung dị, kết hợp lời kể và lời than, ngôn ngữ gần với nhịp sống dân gian đã giúp hình tượng ấy hiện lên chân thực mà sáng trong. Dẫu thời đại đổi thay, người phụ nữ hôm nay được học hành, được tự chủ, được sống cho mình nhiều hơn, nhưng phẩm chất tốt đẹp từng tỏa sáng trong Cúc Hoa vẫn là điều đáng trân quý. Trong những bước đi mới của xã hội, vẻ đẹp ấy không cũ đi, mà lặng lẽ nâng đỡ gia đình, nuôi dưỡng sự tử tế và nhân hậu – những giá trị khiến con người còn được gọi là con người.