Phân tích nhận định về truyện ngắn hiện đại và sự vận động tâm lí nhân vật trong Ông ngoại của Nguyễn Ngọc Tư

– Quan tâm diễn tả những thay đổi về tâm lí, ứng xử của nhân vật trong quá trình phát triển của câu chuyện: chú trọng diễn tả những thay đổi về tâm trạng, suy nghĩ, nhận thức, ứng xử của nhân vật trong quá trình phát triển câu chuyện.

-> Nhận định khẳng định đặc điểm xây dựng tính cách nhân vật trong truyện ngắn hiện đại: Trong xây dựng tính cách, truyện ngắn hiện đại chú trọng diễn tả những thay đổi về tâm trạng, suy nghĩ, nhận thức, ứng xử của nhân vật trong quá trình phát triển câu chuyện.

–  Xuất phát từ quy luật của quá trình văn học: Văn học gắn bó với đời sống. Văn học không chỉ phản ánh đời sống trong tính khách quan của nó với những biến động lịch sử của xã hội mà còn phản ánh tư tưởng của thời đại. Các nhà văn hiện đại chịu ảnh hưởng của triết học hiện đại: nhìn nhận sự vật và con người trong sự vận động và phát triển. Cho nên, khi phản ánh con người trong tác phẩm văn học, đặc biệt là trong truyện ngắn, các nhà văn luôn quan tâm diễn tả những thay đổi về nhận thức, suy nghĩ, tâm trạng và ứng xử của nhân vật.

– Xuất phát từ đặc trưng của truyện ngắn hiện đại: là thể loại tự sự cỡ nhỏ. Tuy nhiên truyện ngắn vẫn phải đáp ứng yêu cầu phản ánh đời sống. Vì vậy, khi xây dựng tính cách, các nhà văn thường đặt nhân vật vào những tình huống cụ thể để nhân vật bộc lộ những thay đổi nội tâm, ứng xử qua đó thể hiện bản chất của đời sống.

– Thí sinh có thể triển khai theo nhiều cách, song cần bám sát định hướng của đề, cần đạt được những yêu cầu cơ bản sau:

* Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm:

*  Đặc điểm xây dựng tính cách trong truyện ngắn hiện đại được thể hiện qua nhân vật Dung:

– Dung được mẹ quyết định cho sang ở với ông ngoại để tiện trông nom ông khi cậu mợ của Dung đậu phỏng vấn và đi định cư ở nước ngoài. Ở với ông, Dung buồn muốn chết vì lối sống và sở thích của Dung và ông rất khác nhau. Thế giới của Dung là tiếng nhạc gào thét xập xình, là sắc màu xanh đỏ, là quả đất như nằm gọn trong bàn tay. Sáng nó dậy thật sớm để nấu cơm, sau đó đi học, chiều lại học, buổi tối nó vù xe đến bạn chơi hoặc về nhà nghe mấy đứa em cãi nhau ỏm tỏ. Còn ông suốt ngày cứ lo tỉa tót cho mấy chậu kiểng, mấy con cá vàng… Hai ông cháu khó nói chuyện bởi nói chưa được mấy câu thì hết chuyện.

– Dung thay đổi suy nghĩ, tâm trạng và ứng xử khi hôm bữa Dung nói với ông: “Sao ông Chín bên nhà rủ ngoại đi tham gia câu lạc bộ gì đó, ngoại không đi?” Ông nhìn Dung thật lâu:“Ngoại sợ con ở nhà một mình buồn”. Dung đã nhận ra mình chưa bao giờ quan tâm ông. Từ đó, Dung quan tâm đến ông hơn. Dung dần quen và yêu cuộc sống giản dị của ông. Dung trưởng thành hơn khi cô biết thương ông và lo lắng cho sức khoẻ của ông. Dung không còn buồn chán nữa. Trái lại, Dung rất vui và hãnh diện…

-> Diễn tả những thay đổi như vậy nhà văn đã cho thấy Dung là cô gái nhạy cảm, hiểu chuyện và rất thương ông, lo lắng cho ông. Qua nhân vật Dung, nhà văn đã gửi gắm thông điệp: Gia đình có nhiều thế hệ chung sống thường có những khác biệt về lối sống, sở thích…giữa các thế hệ. Để rút ngắn được khoảng cách, để tạo sự thuận hoà, niềm hạnh phúc thì mỗi người cần yêu thương, thấu hiểu, sẻ chia công việc, trách nhiệm với nhau.

3. Đánh giá về nghệ thuật:

– Để tạo nên một truyện ngắn hay, có giá trị, nhà văn cần lựa chọn  hình thức thể hiện như ngôi kể, điểm nhìn, xây dựng kết cấu, nghệ thuật trần thuật…. đặc biệt là quan tâm diễn tả những thay đổi về tâm lí, ứng xử trong xây dựng nhân vật. Những yếu tố thuộc về hình thức của truyện sẽ góp phần là rõ tư tưởng mà tác giả gửi gắm đến người đọc

– Ý kiến trên là hoàn toàn đúng đắn và ý nghĩa

– Nhận định đã  gợi nhắc và đặt ra yêu cầu đối với người sáng tác và người tiếp nhận:

+ Với người sáng tác đặc biệt là người sáng tác truyện ngắn, cần có cái nhìn khách quan, biện chứng để phản ánh và lí giải các vấn đề của đời sống; luôn trau dồi tài năng nghệ thuật để đem đến cho độc giả những tác phẩm hay; hướng con người đến những giá trị chân – thiện – mĩ.

+ Với người tiếp nhận, cần trân trọng quá trình lao động sáng tạo nghệ thuật của người nghệ sĩ, nâng cao khả năng tiếp nhận. Từ mỗi tác phẩm truyện ngắn, mỗi người đọc hãy nhận thức về chính mình và cuộc đời để có hành động tích cực, ý nghĩa, góp phần làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn