Làm rõ nhận định của Tônxtôi về vai trò của nhà văn qua cảm hứng quê hương trong hai ngữ liệu văn học

Đề bài:

Tônxtôi nói: “Khi ta đọc hoặc quan sát một tác phẩm văn học nghệ thuật của một tác giả mới, thì câu hỏi chủ yếu này ra trong lòng chúng ta bao giờ cũng là như sau: Nào, anh ta là con người thế nào đấy nhỉ? Anh ta có gì khác với tất cả những người mà tôi đã biết, và anh ta có thể nói cho tôi thêm một điều gì mới mẻ về việc cần phải nhìn cuộc sống của chúng ta như thế nào?” (L. Tônxtôi toàn tập).

Từ cảm hứng về quê hương trong hai ngữ liệu trên, anh/chị hãy viết một bài nghị luận làm rõ nhận định của L. Tônxtôi.

Dàn ý chi tiết

Giải thích

– “Khi ta đọc hoặc quan sát một tác phẩm văn học nghệ thuật”: Quá trình tiếp nhận văn học, sự tiếp cận, nhìn nhận, đánh giá của người đọc.

– “Nào, anh ta là con người thế nào đây nhỉ?”: Sự tò mò về con người của nhà văn/ nhà thơ với quan niệm thẩm mĩ, nhân sinh quan thể hiện qua tác phẩm của mình

– “Anh ta có gì khác với tất cả những người mà tôi đã biết”: Cái riêng biệt, giọng điệu riêng, phong cách riêng của nhà văn/ nhà thơ thể hiện qua tác phẩm

– “Anh ta có thể nói cho tôi thêm một điều gì mới mẻ về việc cần phải nhìn cuộc sống của chúng ta như thế nào?”: Phát hiện, tìm tòi mới mẻ, đọc đáo của người sáng tác

=> Hàng loạt câu hỏi tu từ trong nhận định của L. Tônxtôi nhằm nhấn mạnh vai trò của dấu ấn cá nhân (phong cách sáng tác) của người cầm bút, đồng thời đặt ra yêu cầu người sáng tác cần tạo ra phong cách sáng tác và giọng điệu riêng, cần có những tìm tòi, mới mẻ trong quá trình sáng tạo nghệ thuật

Bàn luận

2.1. Đặc trưng                                                                                                                                              

– Phong cách nhà văn là sự ổn định, nhất quán, nó phản ánh chiều sâu và sự phong phú của tâm hồn, vốn sống, biệt tài… của nhà văn.

– Phong cách sáng tác thể hiện cách nhìn, cách cảm, màu sắc khác nhau và độc đáo về sự vật, hiện tượng của nhà văn trước cuộc đời với những nét riêng, có giá trị thẩm mĩ, làm cho người đọc nhận ra sự khác biệt với tác phẩm của các nhà văn khác

– Phong cách nghệ thuật biểu hiện rất phong phủ, đa dạng, Điều này tùy thuộc vào tài năng, sở trường của mỗi nhà văn. Phong cách sáng tác có thể biểu hiện ở việc chọn đề tài, thể loại, sự vận dụng ngôn ngữ…

=> Người nghệ sĩ phải nói được với người đọc cái mới, cái riêng biệt, độc đáo trong mỗi một tác phẩm của mình. Chân quê (Nguyễn Bính) và Hồi hương ngẫu thư kỳ (Hạ Tri Chương) là hai tác phẩm như vậy

Chứng minh (làm rõ nhận định qua việc trải nghiệm hai tác phẩm)

Mỗi tác phẩm thể hiện được quan niệm, cái nhìn của nhà văn, nhà thơ trước cuộc đời, cái nhìn đó cũng đồng thời cho chúng ta thấy được “con người” nhà thơ, nhà văn qua tình cảm, cảm xúc của họ trước đề tài họ viết

+ Về đề tài, cùng viết về đề tài quê hương, tuy nhiên, Nguyễn Bính, trong tác phẩm chân quê, nhân vật trữ tình muốn níu giữ vẻ đẹp chân quê, giá trị văn hoá. Cũng là lời nhắn nhủ chúng ta cần giữ gìn nét đẹp đơn sơ mộc mạc, bình dị, mang tính truyền thống của con người Việt Nam. Đó chính là con người “anh ta”, một Nguyễn Bính giản dị, yêu mến quê hương, đất nước, gìn giữ bản sắc văn hoá, hồn quê của dân tộc trước hoàn cảnh xã hội nhiều biết đổi, ảnh hưởng mạnh mẽ (từ phong trào Tây hoá trong xã hội)

+ Nếu chân quê là sự “níu giữ” vì sự thay đổi không chỉ là ở dự cảm, mà còn thể hiện ở lối sống, nét tính cách của con người thì Hồi hương ngẫu thư kỳ lấy cảm hứng sự trở về quê hương sau nhiều năm xa cách, tác giả thể hiện sự ngỡ ngàng (tâm thế của con người bị động, bất ngờ) trước sự thay đổi, cảm thấy lẻ loi khi làm khách trên chính quê hương mình, đồng thời qua đó thể hiện tình yêu quê hương đằm thắm thiết tha của con người sống xa quê lâu ngày.

Sự khác biệt về nguồn cảm hứng khi viết chung về đề tài, thể hiện được cách nhìn, cách cảm của, màu sắc khác nhau, nét riêng biệt của cả hai tác giả. Sự khác biệt đó góp phần tạo nên phong cách của mỗi nhà thơ

Chân quê: Với phong cách lãng mạn, chủ thể trữ tình trực tiếp “anh-em”, nhận vật trữ tình đã mạnh dạn, trực tiếp bộc lộ tình cảm, cảm xúc và mong muốn, van nài sự trân trọng gìn giữ điều giản dị mang bản sắc dân tộc.

Chân quê sử dụng ngôn ngữ giản dị, giọng tâm tình, với nhiều biện pháp nghệ thuật như câu hỏi tu từ, so sánh, điệp từ… như lời dặn dò thiết tha, nửa như trách móc, ngậm ngùi

Hồi hương ngẫu thư viết bằng phong cách cổ điển, thể thơ thất ngôn tứ tuyệt với chủ thể trữ tình ẩn, kín đáo thể hiện tình cảm, cảm xúc của mình qua khoảng thời gian xa cách, qua sự thay đổi và cảm giác cô đơn trên chính quê hương mình, đó vừa là sự xót xa, vừa là sự nuối tiếc với giọng điệu pha chút hóm hỉnh.

Cùng với chủ thể trữ tình, bài thơ sử dụng nhãn tự khách rất đặc sắc, càng góp phần hiện rõ một cá thể lẻ loi, bơ vơ trên chính mảnh đất quê hương mình

Hồi hương ngẫu thư kỳ, ngôn ngữ có phần tao nhã hơn, giọng điệu pha chút hóm hỉnh, nghệ thuật đối (trẻ/già…) giúp thể hiện sự chua xót khi nhận ra cảnh ngộ của

mình, sự chênh nhau giữa các sau nhiều năm xa cách

=> Ngôn ngữ, hình ảnh thơ, nghệ thuật, giọng điệu riêng với hai phong cách hoàn toàn khác biệt, chính là những dấu ấn riêng của mỗi một tác giả để lại trong tác phẩm của mình

2.2.3. Có lẽ cái mới mẻ mà mỗi một nhà thơ ở các thời đại khác nhau, lãnh thổ khác nhau muốn gửi gắm tới người đọc chính là thông điệp mà tác phẩm muốn gửi gắm tới chúng ta, cũng là nhân sinh quan của tác giả trước cuộc đời

+ Chân quê thể hiện một ước muốn, khát khao mãnh liệt sự gìn giữ các giá trị văn hoá, đồng thời không chỉ muốn nhắn nhủ điều đó tới người con gái mình yêu mà còn là tiếng nói nhắn nhủ chung cho nhiều thế hệ sau này (Van em em hãy giữ yên quê mùa/ Hoa chanh nở giữa … chân quê)

+ Hồi hương ngẫu thư kỳ tự thực tế hồi hương sau nhiều năm xa cách, là sự giữ gìn những nét đẹp văn hoá của quê hương (giọng quê vẫn thế) nhưng cũng thể hiện một thế giới quan nhận mọi sự đều không phải bất biến, luôn luôn có sự thay đổi kế thừa giữa các thế hệ. Thâu hiểu được điều này, mọi thứ trở nên nhẹ nhàng dễ chấp nhận hơn giữa cuộc đời, đó có lẽ là tiếng nói “thêm” mà tác giả muốn nhắn gửi tới người đọc.

Đánh giá chung: Hai tác phẩm:

 Giúp thấy được vẻ đẹp, nét riêng độc đáo và giá trị / vị trí của mỗi tác phẩm/ nhà thơ

Thấy được phong cách sáng tác của mỗi một thời đại, một dân tộc…

Góp phần làm rõ nhận định của L. Tônxtôi.

Mở rộng bàn bạc

Quá trình sáng tạo: Người cầm bút cần bộc lộ được quan điểm, cái nhìn và còn người của mình thông qua tác phẩm, cần tạo ra phong cách riêng và khám phá được những điều mới mẻ, độc đáo…

Quá trình tiếp nhận: Tiếp cận các tác phẩm trong sự đa dạng về phong cách, nhận

ra được con người, cảm xúc của người viết, trân quý những điều mới mẻ họ gửi gắm…

Kết bài:

Khẳng định giá trị chung và nét độc đáo ở mỗi tác phẩm

Giá trị của nhận định