Cảm nhận bức tranh mùa xuân trong bài thơ Xuân không mùa của Xuân Diệu

Đề bài: Cảm nhận bức tranh mùa xuân trong bài thơ Xuân không mùa của Xuân Diệu

XUÂN KHÔNG MÙA

Một ít nắng, vài ba sương mỏng thắm,

Mấy cành xanh, năm bảy sắc yêu yêu

Thế là xuân. Tôi không hỏi chi nhiều.

Xuân đã sẵn trong lòng tôi lai láng.

Xuân không chỉ ở mùa xuân ba tháng;

Xuân là khi nắng rạng đến tình cờ,

Chim trên cành há mỏ hót ra thơ;

Xuân là lúc gió về không định trước.

Đông đang lạnh bỗng một hôm trở ngược,

Mây bay đi để hở một khung trời Thế là xuân.

Ngày chỉ ấm hơi hơi,

Như được nắm một bàn tay son trẻ…                                  

Xuân ở giữa mùa đông khi nắng hé;

Giữa mùa hè khi trời biếc sau mưa;

Giữa mùa thu khi gió sáng bay vừa

Lùa thanh sắc ngẫu nhiên trong áo rộng.

Nếu lá úa trên cành bàng không rụng,

Mà hoa thưa ửng máu quá ngày thường;

Nếu vườn nào cây nhãn bỗng ra hương,

Là xuân đó. Tôi đợi chờ chi nữa?

( Xuân Diệu, trích Xuân không mùa (*), nguồn:http://thivien.net)

_* Xuân không mùa: Bài thơ ra đời năm 1939 tiêu biểu cho phong cách thơ Xuân Diệu – nhà thơ lãng mạn, yêu đời, tha thiết với cuộc sống.

Dàn ý chi tiết

Mở bài:

• Giới thiệu Xuân Diệu – nhà thơ lớn của phong trào Thơ mới, được mệnh danh là “ông hoàng thơ tình”, luôn tha thiết yêu đời, yêu sự sống.
• Giới thiệu bài thơ Xuân không mùa (1939) – một sáng tác tiêu biểu cho cảm hứng yêu đời và hồn thơ rạo rực của Xuân Diệu.
• Dẫn vào vấn đề nghị luận: bài thơ thể hiện bức tranh xuân tươi đẹp, giàu sức sống cùng cảm xúc nồng nàn của thi sĩ trước vẻ đẹp của thiên nhiên và cuộc đời.

Giữa thi đàn Thơ mới đầy những khắc khoải nhân sinh, Xuân Diệu bước đến như một tiếng reo vui của sự sống, một trái tim luôn khát khao được ôm trọn vẻ đẹp trần gian. Xuân không mùa (1939) là một trong những thi phẩm ghi lại rõ nhất nhịp đập rạo rực ấy. Không chờ đợi một mùa xuân cố định trong lịch, Xuân Diệu tự tạo ra mùa xuân của riêng mình: một mùa xuân từ “một ít nắng”, “vài ba sương mỏng thắm”, từ tiếng chim hót bất chợt hay một làn gió vô tình thổi đến. Bài thơ vì thế mở ra một bức tranh xuân đầy ánh sáng và nhựa sống, nơi thiên nhiên hòa với cảm xúc, và lòng người trở thành mạch nguồn để xuân nảy nở.

Thân bài:

1. Cảm nhận bức tranh mùa xuân qua đoạn thơ:

• Vẻ đẹp của mùa xuân được miêu tả qua những hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp, trong những khoảnh khắc của cuộc sống đầy rực rỡ.
  • Những yếu tố rất nhỏ bé như: “một ít nắng”, “vài ba sương mỏng thắm”, “mấy cành xanh”… cũng đủ làm nên xuân.
  • Bức tranh xuân hiện lên nhẹ nhàng nhưng rộn ràng, đầy màu sắc, ánh sáng và hương vị của sự sống.
  • Thiên nhiên được cảm nhận bằng trái tim yêu đời mãnh liệt nên trở nên lung linh, rực rỡ trong từng khoảnh khắc.
• Với Xuân Diệu, xuân là tất cả vẻ đẹp của tự nhiên, của sự sống nơi trần gian.
  • Xuân không chỉ gói trong “ba tháng”, mà có mặt mọi lúc, mọi nơi khi lòng người rung động:
    – khi “nắng rạng đến tình cờ”,
    – khi “chim… hót ra thơ”,
    – khi “gió về không định trước”.
  • Xuân xuất hiện trong từng thay đổi tinh tế của đất trời: một khoảng trời hở nắng, hơi ấm nhẹ, làn gió trong, màu xanh sau mưa, hương hoa bất chợt.
  • Quan niệm sống của Xuân Diệu: xuân là cảm giác, là trạng thái tâm hồn biết rung cảm trước sự sống; chỉ cần lòng người mở ra là xuân tự đến.

2. Nghệ thuật:

• Thể thơ tám chữ tạo nhịp điệu dàn trải, êm ái và giàu nhạc tính.
• Bút pháp lãng mạn trữ tình đặc trưng của Xuân Diệu.
• Điệp cấu trúc và cách liệt kê giàu nhịp điệu: “Xuân là khi… Xuân là lúc…”, “Giữa mùa đông… Giữa mùa hè…”.
• Ngôn ngữ biến hóa linh hoạt, gợi tả, gợi cảm, giàu tính tạo hình và nhạc điệu.
• Hình ảnh thơ tinh tế, giàu sức gợi, thể hiện tài quan sát và cảm nhận cực nhạy của nhà thơ.

3. Đánh giá:

• Bức tranh mùa xuân xinh tươi, căng tràn nhựa sống.
  → Một mùa xuân không cố định trong lịch, mà sống trong từng hơi thở của đất trời và trong tâm hồn con người.
• Cảm xúc rạo rực trước mùa xuân của thi nhân.
  → Xuân Diệu nhìn mùa xuân bằng con mắt yêu đời cuồng nhiệt, thể hiện phong cách thơ luôn trẻ trung, say mê, hướng về sự sống và tuổi trẻ.

Kết bài:

• Khẳng định vẻ đẹp tươi mới, giàu sức sống của bức tranh xuân trong bài thơ.
• Nhấn mạnh quan niệm độc đáo: với Xuân Diệu, xuân là trạng thái của lòng người biết yêu cuộc đời.
• Mở rộng: bài thơ gửi gắm một thông điệp đẹp – hãy sống nhạy cảm, mở lòng trước thiên nhiên để cảm nhận được vẻ đẹp của sự sống quanh mình.

Khép lại Xuân không mùa, ta nhận ra mùa xuân đẹp nhất không nằm ở những khuôn thước của thời gian, mà ở sự rung động của chính lòng mình. Chỉ cần “ngày ấm hơi hơi”, chỉ cần “trời biếc sau mưa”, hay chỉ cần một đoá hoa ửng hồng khác thường là xuân đã có mặt. Bức tranh xuân trong bài thơ vì thế vừa tươi mới, vừa thấm đượm triết lí sống của Xuân Diệu: yêu đời đến độ biến mọi khoảnh khắc thành mùa xuân. Thi phẩm không chỉ làm sáng bừng một bức tranh thiên nhiên mà còn nhắc mỗi người mở rộng trái tim để cảm nhận vẻ đẹp mong manh quanh mình—vì xuân, rốt cuộc, chính là một cách ta sống với cuộc đời.