Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích 2 khổ thơ đầu bài thơ “Chiều mưa nhớ mẹ”
Canh cánh lòng con tất tưởi một vùng quê
Gương mặt hè là cánh đồng bão tố
Hạt mẩy rời quê, hạt lép nằm trong ổ
Có rơm vàng ấm tay mẹ chở che
Người ta nói con đã quên đường về
Và câu thơ đã tắt mùi cỏ dại
Cơn mưa chiều không làm con tê tái
Về một con đường trơn trượt bấm chân đi
Dàn ý
I. MỞ BÀI
- Giới thiệu bài thơ Chiều mưa nhớ mẹ của Bình Nguyên
- Khẳng định bài thơ thể hiện nỗi nhớ quê, nhớ mẹ và sự day dứt của người con xa xứ.
II. THÂN BÀI
1. Phân tích khổ thơ đầu: Nỗi nhớ quê hương và mẹ
- Hình ảnh “cánh đồng bão tố” → Gợi sự khắc nghiệt của thiên nhiên, cuộc sống vất vả ở quê.
- Cụm từ “canh cánh lòng con” → Thể hiện nỗi nhớ thương quê hương luôn thường trực.
- Biện pháp đối lập “hạt mẩy rời quê, hạt lép nằm trong ổ” → Gợi sự chia ly giữa những người đi xa và những người ở lại.
- Hình ảnh “rơm vàng ấm tay mẹ chở che” → Thể hiện tình mẹ ấm áp, bao
2. Phân tích khổ thơ thứ hai: Nỗi day dứt của người con xa quê
- Hình ảnh “câu thơ đã tắt mùi cỏ dại” → Gợi sự phai nhạt của ký ức tuổi thơ.
- Cụm từ “quên đường về” → Thể hiện khoảng cách xa dần giữa người con và quê hương.
- Biện pháp ẩn dụ “con đường trơn trượt” → Thể hiện sự khó khăn trong hành trình tìm về cội nguồn.
- Ý nghĩa chung: Sự trăn trở, xót xa của nhân vật trữ tình khi nhận ra mình ngày càng xa quê.
3. Đặc sắc nghệ thuật:
- Thể thơ tự do, cách ngắt nhịp linh hoạt, giọng thơ trầm lắng, suy tư.
- Sử dụng từ ngữ giàu hình ảnh, biện pháp tu từ ẩn dụ, đối lập.
- Thể hiện nỗi nhớ thương quê hương, tình mẹ thiêng liêng và sự day dứt của người con xa xứ.
III. KẾT BÀI
- Hai khổ thơ đầu thể hiện rõ nỗi nhớ quê, nhớ mẹ của nhân vật trữ tình.
- Gợi lên giá trị thiêng liêng của tình mẫu tử, nhắc nhở con người phải trân trọng gia đình và cội nguồn.
- Liên hệ bản thân: Nhận thức được ý nghĩa sâu sắc của tình yêu quê hương, gia đình, từ đó biết trân trọng và thể hiện tình cảm với mẹ khi còn có thể.
Bài tham khảo
Trong bài thơ Chiều mưa nhớ mẹ của tác giả Bình Nguyên Trang, tác giả đã thể hiện một cách tinh tế nỗi nhớ thương quê hương, gia đình cùng những suy tư day dứt của một người con xa xứ, đồng thời làm nổi bật tình cảm biết ơn, xót xa của nhân vật trữ tình dành cho mẹ. Đoạn thơ mở ra với những hình ảnh, từ ngữ giản dị nhưng giàu ý nghĩa, gây ấn tượng đặc biệt trong lòng người đọc: Canh cánh lòng con tất tưởi một vùng quê/ Gương mặt hè là cánh đồng bão tố. Hình ảnh “cánh đồng bão tố” đã khắc họa một không gian quê hương đầy khắc nghiệt, không chỉ mang ý nghĩa tả thực về thiên nhiên mà còn gợi lên những gian lao, vất vả của người nông dân. Cụm từ “canh cánh lòng con” diễn tả nỗi nhớ quê hương thường trực, luôn day dứt trong tâm hồn người con xa xứ. Tác giả đã khéo léo sử dụng biện pháp đối lập “hạt mẩy rời quê, hạt lép nằm trong ổ” để gợi ra hình ảnh những người con thành đạt rời đi, trong khi những người ở lại quê nhà phải chấp nhận cuộc sống lam lũ, đồng thời thể hiện sự trăn trở của nhân vật trữ tình về sự lựa chọn của chính mình. Qua những dòng thơ, người đọc cảm nhận được nỗi nhớ quê sâu đậm cùng sự băn khoăn, dằn vặt của người con khi phải rời xa nơi chôn nhau cắt rốn. Tiếp đến, bốn câu thơ sau cho thấy nỗi buồn day dứt của người con khi nhận ra sự xa cách giữa mình và quê hương. Hình ảnh “câu thơ đã tắt mùi cỏ dại” gợi lên sự đổi thay trong tâm hồn của người con xa quê, khi những ký ức thân thuộc ngày nào giờ dần phai nhạt, không còn mang hơi thở của đồng quê. Cụm từ “quên đường về” nhấn mạnh nỗi xót xa của nhân vật trữ tình khi nhận ra khoảng cách giữa mình và quê hương ngày càng lớn, vừa là lời trách móc của những người xung quanh, vừa là sự tự dằn vặt của chính bản thân. Biện pháp ẩn dụ “con đường trơn trượt” không chỉ miêu tả con đường thực tế mà còn thể hiện sự khó khăn, trắc trở trong hành trình tìm về cội nguồn, thể hiện nỗi đau của một người con khi cảm thấy mình đang xa rời quê hương. Những vần thơ giàu hình ảnh nhưng rất đỗi dung dị ấy cho thấy dù cuộc sống có cuốn con người đi xa đến đâu, tình yêu quê hương, nỗi nhớ mẹ vẫn luôn hiện hữu, chỉ có điều đôi khi chính ta cũng không nhận ra rằng khoảng cách giữa mình và nơi ấy đang ngày một xa hơn. Bằng thể thơ tự do với cách ngắt nhịp linh hoạt, giọng thơ trầm lắng, suy tư kết hợp với những từ ngữ giàu hình ảnh và các biện pháp tu từ ẩn dụ, đối lập, tác giả đã thể hiện thành công tâm trạng day dứt, khắc khoải của người con xa quê. Hai khổ thơ đầu không chỉ chạm đến những cảm xúc sâu kín nhất trong lòng những người con xa xứ mà còn gợi lên giá trị thiêng liêng của tình mẫu tử và quê hương. Từ đó, ta càng thấm thía hơn sự gắn bó máu thịt giữa con người với cội nguồn và tự nhắc nhở bản thân hãy trân trọng, yêu thương gia đình nhiều hơn trước khi quá muộn.
