Phân tích cảm hứng chủ đạo của đoạn thơ Tổ quốc là tiếng mẹ – Nguyễn Việt Chiến

Đề bài: Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) Phân tích cảm hứng chủ đạo của đoạn thơ Tổ quốc là tiếng mẹ – Nguyễn Việt Chiến

Tổ quốc là tiếng mẹ

Ru ta từ trong nôi

Qua nhọc nhằn năm tháng

 Nuôi lớn ta thành người

Tổ quốc là mây trắng

Trên ngút ngàn Trường Sơn

Bao người con ngã xuống

Cho quê hương mãi còn

[…]

Tổ quốc là tiếng mẹ

Trải bao mùa bão giông

Thắp muôn ngọn lửa ấm

Trên điệp trùng núi sông.

(Trích: Tổ quốc là tiếng mẹ, Nguyễn Việt Chiến, in trong Tổ quốc nhìn từ biển)

DÀN Ý CHI TIẾT

I. Mở bài

• Giới thiệu tác giả Nguyễn Việt Chiến – nhà thơ có nhiều tác phẩm viết về đất nước, con người với cảm hứng chân thành và sâu lắng.
• Đoạn thơ Tổ quốc là tiếng mẹ nằm trong tập Tổ quốc nhìn từ biển, khắc họa hình ảnh Tổ quốc Việt Nam thân yêu qua những biểu tượng bình dị mà thiêng liêng.
• Dẫn vào vấn đề nghị luận: cảm hứng chủ đạo của đoạn thơ là tình yêu tha thiết, lòng biết ơn và sự gắn bó sâu nặng với Tổ quốc.

Trong nhiều bài thơ viết về đất nước, Nguyễn Việt Chiến thường chọn những hình ảnh quen thuộc nhất để nói về điều thiêng liêng nhất. Ở đoạn thơ Tổ quốc là tiếng mẹ, Tổ quốc không hiện lên bằng những khái niệm lớn lao mà bằng tiếng ru, bằng hơi ấm của mẹ, bằng mây trắng Trường Sơn và những ngọn lửa bền bỉ thắp qua bao mùa bão giông. Cảm hứng chủ đạo của đoạn thơ bắt nguồn từ tình yêu sâu nặng với quê hương, từ sự biết ơn đối với những con người đã lặng lẽ làm nên dáng hình Tổ quốc. Như lời của nhà văn Nguyễn Tuân: “Đất nước đẹp như một câu ca dao”, đoạn thơ gợi lại vẻ đẹp ấy bằng giọng thơ ấm, lặng và giàu ân tình.

II. Thân bài

1. Cảm hứng chủ đạo

• Đoạn thơ thể hiện cảm hứng ca ngợi, tri ân và tự hào về Tổ quốc Việt Nam.
• Tổ quốc hiện lên vừa gần gũi như ruộng đồng, giọng mẹ, vừa thiêng liêng như mồ hôi – xương máu của bao thế hệ.

2. Phân tích biểu hiện của cảm hứng ấy

a. Tổ quốc như tiếng mẹ ru – sự nuôi dưỡng tâm hồn

• Nhà thơ dùng hình ảnh so sánh: “Tổ quốc là tiếng mẹ / Ru ta từ trong nôi”, gợi cảm giác thân thuộc, ấm áp.
• Tổ quốc được ví như người mẹ nuôi dưỡng, chở che, giúp ta trưởng thành qua bao “nhọc nhằn năm tháng”.
• Đây là vẻ đẹp của Tổ quốc trong chiều sâu văn hóa, truyền thống gia đình, cội nguồn.

b. Tổ quốc gắn với sự hy sinh của bao thế hệ

• Hình ảnh “mây trắng trên ngút ngàn Trường Sơn” gợi nhắc về những năm tháng chiến tranh gian khổ.
• Nhiều người con đã ngã xuống để “quê hương mãi còn” – biểu tượng của sự hi sinh lớn lao cho độc lập dân tộc.
• Cảm hứng tri ân, biết ơn những người đã hiến dâng tuổi trẻ và máu xương cho đất nước.

c. Tổ quốc kiên cường vượt qua giông bão

• “Trải bao mùa bão giông” gợi những thăng trầm của lịch sử và thử thách của thời đại.
• Dù thế, Tổ quốc vẫn “thắp muôn ngọn lửa ấm / Trên điệp trùng núi sông” – trở thành nguồn sức mạnh tinh thần, tiếp thêm niềm tin và ý chí cho con người Việt Nam.

III. Kết bài

• Khẳng định cảm hứng chủ đạo của đoạn thơ là lòng yêu nước nồng nàn, sự tri ân sâu sắc đối với Tổ quốc và những con người đã làm nên Tổ quốc.
• Đoạn thơ góp phần khơi dậy niềm tự hào và trách nhiệm của mỗi người trong việc bảo vệ, xây dựng đất nước hôm nay.
• Giá trị của đoạn thơ nằm ở sự kết hợp hài hòa giữa cảm xúc chân thành và những hình ảnh giản dị mà giàu tính biểu tượng.

Đoạn thơ Tổ quốc là tiếng mẹ khép lại bằng hình ảnh Tổ quốc như ngọn lửa âm thầm cháy sáng giữa “điệp trùng núi sông” – ngọn lửa được gìn giữ qua bao thế hệ. Cảm hứng chủ đạo của đoạn thơ vì thế không chỉ là niềm tự hào mà còn là một lời nhắc dịu dàng về cội nguồn, về những hi sinh thầm lặng đã giữ cho đất nước luôn đứng vững. Trong tiếng mẹ ru, trong mây trắng Trường Sơn, trong từng con sóng của lịch sử, ta nhận ra lời nhắn gửi của nhà thơ: ai cũng có một phần Tổ quốc trong mình, và mỗi phần ấy đều cần được gìn giữ bằng tình yêu và trách nhiệm. Thật đúng như câu nói của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng: “Tổ quốc là máu thịt của mình”—một khi cảm được điều đó, ta sẽ biết trân trọng từng bình yên hôm nay.