Dàn ý
Mở Bài:
– Dẫn dắt
– Giới thiệu vấn đề nghị luận
Thân Bài:
*LĐ1: Mô tả và đánh giá cách nhà văn kiến tạo truyện (câu chuyện, cách tổ chức mạch truyện)
-“Cái chết của con Mực” xoay quanh việc tác giả dựng đã dựng lên một câu chuyện xoay quanh một chú chó và nhân vật tên Du. Câu chuyện tái hiện lại quá trình diễn ra cái chết của con Mực
=> Cách xây dựng tổ chức mạch truyện đi theo trình tự thời gian trải dài xuyên suốt tác phẩm.
*LĐ2: Chỉ ra đặc điểm của người kể chuyện trong truyện ngắn (ngôi kể, điểm nhìn).
-Ngôi kể: sử dụng ngôi kể thứ 3-toàn tri, giúp tác giả có thể diễn tả một cách chân thực nhất và có cái nhìn khách quan về toàn bộ tác phẩm.
-Điểm nhìn: Với việc sử dụng ngôi kể thứ 3, Nam Cao sử dụng đa dạng điểm nhìn
(bên trong, bên ngoài) điểm nhìn tập trung chủ yếu là ở nhân vật Du.
=> Ngôi kể toàn tri, điểm nhìn linh hoạt giúp nhà văn miêu tả chính xác khách quan về các sự vật hiện tượng trong bài.
*LĐ3: Phân tích vai trò của ngôi kể điểm nhìn và lời trần thuật trong việc khắc họa nhân vật.
– Con Mực là con chó có nhiều tật xấu. Người ta đã định giết thịt nó, nhưng vì nhiều lí do nên ngày xử con Mực liên tục bị hoãn lại. Cuối cùng, người ta quyết định sẽ giết con Mực để mừng người con trai tên Du xa nhà nhiều năm nay mới trở về. Việc bắt và giết con Mực được giao cho Du. Du là người có lòng thương con Mực, nhưng vì muốn mình phải mạnh mẽ, phải giống những người xung quanh nên anh cũng đã vào hùa để giết con Mực, để rồi khi con Mực bị bắt giết thì anh lại nghẹn ngào nén khóc.
-Có lẽ xã hội ngày xưa là hiện thực của những quan niệm phiếm diện một chiều, thế nên với xuất hiện và tồn tại những nghịch lí không đáng có của cuộc sống. Truyện ngắn cái chết của con Mực là một minh chứng điển hình cho tư duy lạc hậu thời bấy giờ.
-Cái chết của con Mực là phương diện để phản ánh giá trị của bản thân trước sức mạnh của xã hội, đặc biệt là một xã hội đề cao tập quán. Cũng chính lối sống đó đã đưa loài người vào cạm bẫy của xã hội, họ sẵn sàng từ bỏ giá trị cốt lõi của bản thân để theo đuổi cái nhìn của người khác. Họ không muốn người khác xem thường, họ bắt chước theo sức mạnh của người khác để rồi sau những biến cố mà họ tự áp đặt cho bản thân vượt quá giới hạn để tìm lại sự hoàn lương cho con người mình.
=> Thông qua cái chết của con Mực, Nam Cao cho thấy sự nhu nhược của con người cá nhân trước sức mạnh của tập quán xã hội. Vì sống theo tập quán, vì muốn được như người khác, vì không muốn bị người khác xem là yếu đuối, con người đã sẵn sàng từ bỏ cả lòng trắc ẩn, cả bản tính lương thiện của mình, để rồi lại bị cắn rứt lương tâm.
*LĐ4: Đánh giá hiệu quả của nó (Chỉ ra mối quan hệ giữa người kể chuyện trong tác phẩm này nhà văn)
– Giữa người kể và nhân vật có khoảng cách nhất định, khoảng cách ấy được thể hiện qua ngôi kể, điểm nhìn:
Bằng việc sử dụng ngôi kể thứ ba, và sử dụng đa dạng điểm nhìn, xây đựng mạch kể xoay quanh có đúng một việc xử con chó ”Mực”, Nam Cao bày tỏ thể hiện được tâm lý nhân vật chính một cách hết sức tinh tế và tự nhiên. Từ những biến chuyển tâm lý của anh Du, ta có thể thấy mối xung đột giữa nội tâm và hành động, giữa con người cá nhân và con người xã hội.
-Qua đó Mới thấy được tài năng chắp bút của Nam Cao đã giúp ta hiểu được rằng: trong cuộc sống, cần phải có lòng nhân ái, và một lập trường kiên định, vững vàng để bảo vệ lẽ sống nhân ái của mình.
Kết Bài:
Khẳng định lại giá trị nghệ thuật kể chuyện của tác phẩm
Bài viết tham khảo
Tố Hữu đã từng nói: “Văn học thực chất là cuộc đời. Văn học sẽ không là gì cả nếu không vì cuộc đời mà có, cuộc đời là nơi xuất phát và cũng là nơi đi tới của văn học”. Một tác phẩm văn học đều chú trọng phản ảnh hiện thực cuộc sống, bày tỏ cái nhìn đa chiều về cuộc sống loài người. Đến với tác phẩm “Cái chết của con Mực” của tác giả Nam Cao ta không chỉ cầm nhận thực sự sâu sắc giá trị tư tưởng được nhà văn tái hiện trong tác phẩm mà ta còn cảm nhận được tài năng trong nghệ thuật tự sự trong tác phẩm “ Cái chết của con Mực” qua đoạn trích:
“(Lược dẫn: Con Mực là con chó có nhiều tật xấu.
…………………………………………
Du nghẹn ngào nén khóc…”
“Cái chết của con Mực” có cấu trúc điển hình của một truyện ngắn hiệu đại. Xuyên suốt câu chuyện là tình huống mọi người tìm cách bắt và giết con Mực. Tình huống vô cùng giản đơn này lại chứa đựng những ý nghĩa sâu sắc, gắn với cuộc đấu tranh nội tâm giằng xé của nhân vật Du. Cách xây dựng tổ chức mạch kể chuyện của tác giả có sự nhất quán trải dài theo trình tự của thời gian.
“ Cái chết của con Mực” đã thể hiện triết lý sâu sắc của Nam Cao thông qua việc sử dụng ngôi kể thứ ba-người kể toàn tri-thể hiện được cái nhìn đầy khách quan về sự việc diễn ra trong tác phẩm. Điểm nhìn gắn với ngôi kể, sử dụng linh hoạt các điểm nhìn, nhưng tập trung chủ yếu là ở nhân vật Du. Cái cách diễn dải và bằng việc sừ dụng ngôi kể, điểm nhìn đó Nam Cao đã cho ta thấy được có lẽ xã hội ngày xưa là hiện thực của những quan niệm phiếm diện một chiều, thế nên với xuất hiện và tồn tại những nghịch lí không đáng có của cuộc sống. Truyện ngắn cái chết của con Mực là một minh chứng điển hình cho tư duy lạc hậu thời bấy giờ.
Độc giả Hà Minh Đức từng nhận xét về Nam Cao: “Nam Cao đã mạnh dạn đi theo một lối đi riêng, nghĩa là không đếm xỉa gì đến sở thích của độc giả. Nhưng tài năng của ông đã đem đến cho văn chương một lối văn mới sâu xa, chua chát và tàn nhẫn, thứ tàn nhẫn của con người biết tin ở tài năng của mình, thiên chức của mình”. Nam Cao luôn thể hiện cái tôi ngông của bản thân, với đặc trưng viết truyện ngắn đồng thời ông cũng nói lên quan điểm sáng của truyện “cái chết của con Mực”, có thể nói từng câu từng chữ đối với tác phẩm đã đi cùng những giọt mồ hôi, những giọt nước mắt của Nam Cao để tạo nên những thành công đáng kể cho tác phẩm này.
Truyện ngắn “cái chết của con Mực” kể về số phận của một con chó, được mọi người gọi với tên là Mực. Chính vì có nhiều tật xấu trong người nên con chó này đã được người ta định ngày giết, nhưng may mắn thay có nhiều lí do nên ngày xử con Mực liên tục bị hoãn lại. Nhưng rồi ngày giết thịt cuối cùng cũng tới, người ta lấy con Mực ra giết thịt để ăn mừng sự trở về sau nhiều năm xa nhà của người con trai tên Du. Và rồi chính Du là người được giao việc giết thịt nó, là một người sở hữu lòng yêu thương con vật tình cảm của Du dành cho con Mực cũng vậy, nhưng vì muốn bản thân là một con người mạnh mẽ trong mắt mọi người, đặc biệt muốn có tinh thần như bao người xung quanh nên anh cũng đã đồng tình để giết Mực. Nhưng sau đó mực bị bắt giết anh lại hối hận và nghẹn ngào khóc.
Một tác phẩm thành công là một tác phẩm chứa đựng vô vàn tâm huyết của tác giả. Bởi vậy Nam Cao như đang bày tỏ nỗi niềm của ông đến với loài vật vậy, ta thấy hình ảnh cậu Vàng phải bán đi vì thiếu thốn nợ nần qua truyện “Lão Hạc”, đến với “Cái chết của con Mực ta thấy hình ảnh con Mực phải giết thịt vì sức mạnh của cá nhân không chiến thắng được sức mạnh của tập thể. Có lẽ Nam Cao đang hiện thực hóa số phận của những con vật, một số phận rẻ rúng, một số phận bi thảm bởi cuộc đời chỉ gói gọn trong những vòng xoáy của xã hội.
Đọc một chữ ta cảm được sự độc lập của cốt truyện, nhưng khi đọc từng câu từng chữ trong “Cái chết của con Mực” lại thấy những liên kết sâu sắc đến nỗi khiến trái tim con người phải lay động. Lay động vì niềm thương cảm cho số phận của con Mực khi được đón nhận trong một ngôi làng với quan niệm mang tính tập quán cổ hủ, lay động vì sự nhu nhược của một cá nhân trước sức mạnh của tập thể. Đồng thời Cái chết của con Mực cũng là phương diện để phản ánh giá trị của bản thân trước sức mạnh của xã hội, đặc biệt là một xã hội đề cao tập quán. Cũng chính lối sống đó đã đưa loài người vào cạm bẫy của xã hội, họ sẵn sàng từ bỏ giá trị cốt lõi của bản thân để theo đuổi cái nhìn của người khác. Họ không muốn người khác xem thường, họ bắt chước theo sức mạnh của người khác để rồi sau những biến cố mà họ tự áp đặt cho bản thân vượt quá giới hạn để tìm lại sự hoàn lương cho con người mình.
Thông qua cái chết của con Mực, Nam Cao cho thấy sự nhu nhược của con người cá nhân trước sức mạnh của tập quán xã hội. Vì sống theo tập quán, vì muốn được như người khác, vì không muốn bị người khác xem là yếu đuối, con người đã sẵn sàng từ bỏ cả lòng trắc ẩn, cả bản tính lương thiện của mình, để rồi lại bị cắn rứt lương tâm.
Chính tác giả cũng từng nói rằng: “Nghệ thuật không phải là ánh trăng lừa dối, nghệ thuật chỉ có thể là những đau khổ kia thoát từ những kiếp lầm than”, quả thực là như vậy Nam Cao cho ta thấy những nét chân thực những cái nhìn chính diện về phía nhân vật thông qua việc xây dựng chủ đề tác phẩm với nghệ thuật xây dựng truyện kể đặc sắc. Ngòi bút đấy không chỉ chinh phục trái tim độc người đọc, tác giả còn chinh phục nhận thức của mỗi cá nhân bằng nghệ thuật đối lập khi phản ánh sức mạnh tình thương của một cá nhân không thể chiến thắng quan niệm cổ hủ của một tập thể. Tác giả như đang mở ra một bản hòa thanh trong chính tác phẩm của mình vậy, không những là sự kết hợp hài hòa mà ẩn sâu trong đó còn chứa đựng những nỗi niềm chưa được giãi bày ra trong Nam Cao nói riêng và tác phẩm “Cái chết của con Mực” nói chung.
Nhà văn Ai-ma-tốp đã từng nói : “Tác phẩm chân chính không bao giờ kết thúc ở trang cuối cùng”. Bởi lẽ mỗi khi trang sách đóng lại tác phẩm mới thực sự sống với những trăn trở suy tư của bạn đọc. Dù tác phẩm “Cái chết của con Mực” có khép lại nhưng Nam Cao đã gieo vào lòng người đọc những ấn tượng khó phai mờ phải chăng tác phẩm chính là kết tinh của cái tài và cái tâm của một người nghệ sĩ chân chính nên tác phẩm đã chiến thắng được sức mạnh nghiệt ngã của thời gian để trở thành viên ngọc sáng trong nền văn học Việt Nam
