Phân tích đánh giá nội dung nghệ thuật bài thơ Từ tấm ảnh cũ

Đề bài: Phân tích đánh giá nội dung nghệ thuật bài thơ Từ tấm ảnh cũ

Từ tấm ảnh cũ

Em bé ôm hoa cả hai tay kia

Là con đấy

Chẵn vừa hai mươi năm

Ngày tháng chạy trong lồng ngực bố

Ngày tháng lẩn sau đuôi mắt mẹ

Ngày tháng đuổi theo bước chân anh

Hai mươi năm

Mệt rã

Những nụ hoa đã nở từ mùa xưa

Đọng thành mật ngọt

Ướp trên nụ cười của con

Nụ cười làm đen lại mái tóc

Làm hồng mỗi bình minh

Bố xếp những bình minh vào ngăn tủ

Chiếc tủ cao bằng con bây giờ

Bố mẹ chưa đi hết dòng sông chảy qua trước cửa nhà mình

Chỉ đinh ninh nơi tận cùng dòng sông sẽ là biển lớn

Thế giới bao la mở ra từ đấy

Đón bước con hôm nay chân cứng đá mềm

(Từ tấm ảnh cũ, Nguyễn Kiến Thọ ^(*))

Thực hiện yêu cầu: Trình bày cảm nhận của anh/chị về bài thơ trên.

^(*) Nguyễn Kiến Thọ: Sinh năm 1968, quê quán Thanh Hóa. Quan niệm về thơ và công việc làm thơ, nhà thơ viết: “Thơ là thước đo cảm xúc, tâm hồn và trí tuệ của nhà thơ. Tôi làm thơ, đơn giản, chỉ là tự lắng nghe và ghi lại những suy nghĩ, rung cảm của chính mình khi không thể giãi bày được với một ai đó cụ thể. Vậy nên, với tôi, làm thơ là một cuộc trò chuyện với chính mình…”.

Dàn ý chi tiết

Mở bài:

• Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Kiến Thọ và bài thơ Từ tấm ảnh cũ.
• Dẫn dắt từ ý nghĩa của những tấm ảnh cũ trong đời sống, giúp con người nhìn lại những chặng đường đã đi qua.
• Nêu nhận định chung: Bài thơ là lời tự sự sâu lắng của người cha về hai mươi năm nuôi dưỡng con trưởng thành, đồng thời chứa đựng những chiêm nghiệm về thời gian, cuộc sống và tình cảm gia đình.

Trong khoảnh khắc bất chợt nhìn lại một tấm ảnh cũ, con người thường được đưa trở về với những tháng năm đã trôi qua – nơi ký ức, yêu thương và cả những đổi thay hiện lên rõ rệt nhất. Với nhà thơ Nguyễn Kiến Thọ, tấm ảnh ấy trở thành điểm khởi đầu cho một cuộc đối thoại sâu lắng của người cha với chính mình, với con, và với thời gian. Từ tấm ảnh cũ vì thế không chỉ là bài thơ dành cho một đứa con tròn hai mươi tuổi, mà còn là lời tự sự chan chứa cảm xúc về hành trình làm cha, về những hi sinh âm thầm của gia đình, và về niềm tin gửi tới thế hệ tiếp nối. Bằng giọng thơ nhẹ như hơi thở, bài thơ mở ra cả một thế giới yêu thương bền bỉ qua năm tháng.

Thân bài:

1. Bài thơ thể hiện tình cảm của người cha dành cho con trong hành trình trưởng thành:

• Xuất phát từ “tấm ảnh cũ” – hình ảnh em bé ôm hoa ngày nào, cha nhìn lại quãng đường hai mươi năm nuôi con khôn lớn.
• Thời gian trong bài thơ được cảm nhận theo cách rất riêng:
  • “Ngày tháng chạy trong lồng ngực bố” – những lo toan, nhịp sống đầy trách nhiệm.
  • “Ngày tháng lẩn sau đuôi mắt mẹ” – những nhọc nhằn, hi sinh thầm lặng.
  • “Ngày tháng đuổi theo bước chân anh” – sự lớn lên từng ngày của con.
• Hai mươi năm vất vả nhưng cũng là hai mươi năm đầy ngọt ngào, khi những “nụ hoa” tình yêu ngày xưa đã “đọng thành mật ngọt ướp trên nụ cười của con”.
• Nụ cười của con làm cha mẹ vui vầy nhưng cũng minh chứng cho sự hi sinh: “làm đen lại mái tóc”, “làm hồng mỗi bình minh”.

2. Những chiêm nghiệm của người cha về thời gian và cuộc sống:

• Hình ảnh “bố xếp những bình minh vào ngăn tủ” thể hiện sự gìn giữ ký ức và những khoảnh khắc hạnh phúc của con thơ.
• “Chiếc tủ cao bằng con bây giờ” – con lớn nhanh, thời gian trôi đi không thể níu giữ.
• “Bố mẹ chưa đi hết dòng sông chảy qua trước cửa nhà mình” – cuộc đời cha mẹ còn nhiều nhọc nhằn, hành trình chưa dừng lại.
• Tuy vậy, cha mẹ luôn có niềm tin ở con:
  “Nơi tận cùng dòng sông sẽ là biển lớn
  Thế giới bao la mở ra từ đấy”
  → niềm hy vọng con sẽ bước tới tương lai rộng mở.
• Lời nhắn gửi “chân cứng đá mềm” là kết tinh kinh nghiệm và tình yêu thương, trao cho con sức mạnh bước vào đời.

3. Từ cảm xúc riêng mở ra ý nghĩa chung:

• Dù kể câu chuyện của chính mình, bài thơ vẫn gợi lại những rung động quen thuộc trong mỗi gia đình: sự lớn lên của con, sự hi sinh của cha mẹ, nỗi bồi hồi khi nhìn lại chặng đường đã qua.
• Chính từ cái riêng, bài thơ chạm tới cái chung – tình cảm gia đình thiêng liêng và bền vững.

4. Đặc sắc nghệ thuật:

• Thể thơ tự do đem lại sự linh hoạt, tự nhiên như một lời tâm sự.
• Ngôn ngữ giản dị, trong sáng, đậm chất đời thường mà vẫn giàu sức gợi.
• Nhiều hình ảnh mang tính biểu tượng: “nụ hoa”, “bình minh”, “dòng sông”, “biển lớn”… tạo chiều sâu suy tưởng.
• Giọng điệu trữ tình, nhẹ nhàng, xen lẫn niềm xúc động và chiêm nghiệm.

Kết bài:

• Khẳng định lại vẻ đẹp nội dung và nghệ thuật của bài thơ: lời tự sự chân thành về tình cha, nỗi niềm thời gian và hành trình trưởng thành của con.
• Rút ra bài học: trân trọng những hi sinh thầm lặng của cha mẹ, biết ơn và sống có trách nhiệm để xứng đáng với yêu thương của gia đình.

Khép lại Từ tấm ảnh cũ, điều còn đọng lại trong lòng người đọc không chỉ là hình ảnh em bé ôm hoa của ngày xưa hay người cha cặm cụi gom “những bình minh vào ngăn tủ”, mà là tình yêu lớn đến mức thời gian cũng phải lùi lại để nhường chỗ cho những rung động chân thành. Bài thơ giản dị nhưng sâu sắc, nói bằng thứ ngôn ngữ của đời sống: nơi mỗi nụ cười của con là mật ngọt, mỗi sợi tóc bạc của cha mẹ là dấu vết của yêu thương. Từ câu chuyện rất riêng, tác phẩm mở rộng thành thông điệp chung: hãy biết trân trọng những hi sinh lặng thầm của những người đã dành trọn tuổi trẻ để nâng bước ta. Và khi bước ra biển lớn của đời mình, người trẻ càng cần mang theo lời nhắn “chân cứng đá mềm” – lời gửi gắm của bao yêu thương vượt qua hai mươi năm dài để chạm đến hiện tại.