Phân tích nhân vật Tùng trong truyện ngắn “Chiếc đèn ông sao” của tác giả Trọng Bảo.
CHIẾC ĐÈN ÔNG SAO
Thằng Tùng ôm khư khư chồng báo trước ngực. Nó len lỏi đi dọc đường Hàng Mã rồi xuôi theo phố Lương Văn Can. Đèn điện sáng trưng. Một thế giới của tuổi thơ ở đây. Đủ các loại đồ chơi. Những chiếc đèn lồng, đèn ông sao treo kín lối đi, xếp đầy trong thùng giấy, tràn cả xuống lòng đường.
Dòng người, dòng xe đi mua sắm quà trung thu rất đông. Thằng Tùng thẫn thờ nhìn. Có cậu bé, cô bé cũng chỉ trạc tuổi nó ngồi trên những chiếc xe máy đắt tiền bắt bố mẹ đi hết cửa hàng này sang cửa hiệu nọ để chọn mua đồ chơi. Những thứ đồ chơi cao cấp giá hàng trăm, hàng triệu đồng mà chúng vẫn chê khiến bố mẹ chúng phải chạy xe lòng vòng mãi.
Nhìn những chiếc đèn ông sao bày la liệt bên đường, thằng Tùng chỉ ước ao có được một chiếc. Nó và em Bi sẽ chơi chung. Nhất định nó sẽ nhường cho cu Bi cầm lâu hơn…
Chợt nhớ tới chồng báo còn nặng trên tay, thằng Tùng vội cất tiếng rao. Giọng nó đã khản đặc:
– Ai… báo… đây…! Báo công an, báo pháp luật, báo an ninh thủ đô… một vụ… giết… người… hai vụ… cướp… hiếp… đây…
Không ai gọi mua báo. Thằng Tùng thấy lo lắng. Báo không bán hết phải trả lại đại lý thì sẽ bị khấu trừ vào số tiền những tờ đã bán được, lời lãi chả còn là bao. “Nhưng thôi… – Nó nghĩ – … cũng vẫn đủ tiền ăn một ngày của hai anh em nó”. Mẹ nó đang ốm mệt không gánh hàng rong vào phố được, chỉ loanh quanh ở cái chợ ngoài bãi sông quét dọn, rửa bát thuê. Chắc giờ này trong gian nhà nhỏ ở chân đê mẹ và cu Bi đang mong nó về. Nó lại định cất tiếng rao thì có người gọi:
– Ê… báo! Còn “Mua và bán” không?
Một bà chủ cửa hiệu bên đường vẫy nó. Thằng Tùng mừng quýnh:
– Dạ! Còn… còn ạ!
Thằng Tùng rút tờ “Mua và bán” đưa cho bà chủ cửa hiệu. Nhận tiền xong nó vừa định bước đi thì bà ta lại bảo:
– Khênh giúp cái thùng đèn ông sao kia vào trong nhà! Hết khách rồi…
– Vâng ạ!
Thằng Tùng đáp và đặt tập báo xuống bậc cửa. Vừa bám vào cái thùng các-tông định cùng bà chủ hiệu đẩy lên nhà thì nó vội kêu lên:
– Khoan đã bà ơi! Có một chiếc đèn ông sao bị rơi ra ngoài, kéo thùng qua thì hỏng mất.
– Rơi đâu mà rơi! Cái thằng oắt con lúc nãy bố mẹ mua cho rồi lại chê đập bẹp vứt đi đấy…
– Bà cho cháu nhé!
– Mày lấy thì lấy đi! Nó bị bẹp mất một cánh rồi!
Thằng Tùng sung sướng chộp lấy chiếc đèn ông sao đang nằm lăn lóc dưới đất. Nó cẩn thận đặt chiếc đèn lên trên chồng báo rồi giúp bà chủ hiệu đưa thùng hàng vào nhà.
Cầm chiếc đèn ông sao bị bẹp một cánh trên tay thằng Tùng cứ ngắm nghía mãi. Nó tính sẽ lấy một chiếc que lùa vào bên trong chiếc đèn nắn cho cái cánh bị bẹp phồng lên như cũ. Thế là tết trung thu này hai anh em nó sẽ có một cái đèn ông sao rồi. Thằng Tùng thấy lòng mình lâng lâng. Cu Bi giờ này chắc cũng đã ngủ. Thằng Tùng chợt nảy ra một ý nghĩ. Nó sẽ giấu thật kỹ chiếc đèn ông sao, chờ đến đúng đêm trung thu mới lấy ra, chắc chắn cu Bi sẽ bị bất ngờ và thích thú lắm.
Thằng Tùng về đến nhà thì trăng đã lên cao. Ánh trăng mùa thu lấp loá trên sóng nước sông Hồng…
Hà Nội, Trung thu 2009
(Theo truyện ngắn Trọng Bảo)
Dàn ý chung
- Mở bài:
Cách 1: Mở bài trực tiếp (đi từ tác giả đến nhân vật)
– Giới thiệu tác giả:Trọng Bảo là một trong những nhà văn chuyên viết truyện ngắn, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn đọc với những câu chuyện giàu cảm xúc và gần gũi với cuộc sống.
– Giới thiệu tác phẩm: Truyện ngắn Chiếc đèn ông sao là một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông, thể hiện ý chí kiên cường và tình yêu thương thầm lặng của những đứa trẻ nghèo.
– Giới thiệu nhân vật cần phân tích: Nhân vật Tùng trong truyện ngắn “Chiếc đèn ông sao” đã để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.
Cách 2: Mở bài gián tiếp (Đi từ nhận định văn học đến tác phẩm) – Dành cho học sinh giỏi.
Nhận xét về vai trò của nhân vật trong truyện ngắn, nhà văn Tô Hoài từng khẳng định: “Nhân vật là nơi duy nhất tập trung hết thảy, giải quyết hết thảy trong một sáng tác.” Quả thực như vậy, nhân vật Tùng trong truyện ngắn “Chiếc đèn ông sao” của Trọng Bảo đã trở thành điểm hội tụ của mọi giá trị tư tưởng và cảm xúc mà tác giả muốn gửi gắm.
- Thân bài:
2.1. Khái quát về tác giả, tác phẩm:
– Giới thiệu về tác phẩm:Truyện ngắn Chiếc đèn ông sao của Trọng Bảo kể về cậu bé Tùng và mong muốn có một chiếc đèn ông sao trong mùa Trung thu, qua đó gửi gắm thông điệp về tình cảm gia đình, sự yêu thương thấu hiểu và nghị lực vươn lên của những đứa trẻ nghèo.
– Giới thiệu về nhân vật:Tùng là nhân vật quan trọng, góp phần làm nổi bật chủ đề của tác phẩm. Cậu bé là một người anh đầy trách nhiệm, đến từ một gia đình nghèo khó. Tùng đã khiến tôi không thể rời trang sách bởi những phẩm chất đáng quý: dù nghèo khó nhưng kiên cường và thương yêu em hết mực. Những phẩm chất này được thể hiện qua từng hành động, suy nghĩ, và lời nói của Tùng, phản ánh một tâm hồn trong sáng, giàu lòng yêu thương và ý chí nghị lực mạnh mẽ đáng khâm phục. Chính nhân vật Tùng đã làm sáng bừng lên giá trị của tác phẩm, khiến người đọc phải suy ngẫm về tình cảm gia đình và lòng nhân hậu trong cuộc sống.
2.2. Phân tích nhân vật.
* Luận điểm 1: Trước hết người đọc cảm thương với nhân vật bởi hoàn cảnh khó khăn thiếu thốn.
+ Trước hết, người đọc cảm thương với nhân vật Tùng bởi hoàn cảnh khó khăn thiếu thốn mà cậu phải đối mặt.
+ Tùng phải kiếm sống bằng cách bán báo, trong khi mẹ cậu đang ốm và chỉ có thể làm những công việc nhỏ lặt vặt ở chợ ngoài bãi sông. Cùng với em Bi, Tùng sống trong một căn nhà lụp xụp ven sông.
+ Hành động rao bán báo của Tùng, với giọng khản đặc và những lo lắng về việc có bán hết báo hay không, phản ánh rõ nét hoàn cảnh nghèo khó và sự lo toan cho cuộc sống của gia đình dù Tùng còn nhỏ tuổi. Cậu chỉ mong muốn nhỏ nhoi là có được chiếc đèn ông sao vào đêm trung thunhưng kể cả mong muốn bình thường ấy cũng trở nên xa xỉ vì tất cả đều phụ thuộc vào việc có bán được báo hay không.
=>Điều này càng làm rõ hơn hoàn cảnh của Tùng: nghèo khó, vất vả.
* Luận điểm 2: Chính trong hoàn cảnh nghèo khó ấy Tùng lại sớm thể hiện bản lĩnh và ý chí nghị lực mạnh mẽ.
+ Chính trong hoàn cảnh nghèo khó ấy Tùng lại sớm thể hiện bản lĩnh và ý chí nghị lực mạnh mẽ.
+ Điều này thể hiện rõ qua hành động kiên trì bán báo và sẵn sàng giúp đỡ người khác chỉ để bán được một tờ báo. Tùng không ngừng nỗ lực để kiếm tiền, dù biết rằng thu nhập từ việc bán báo chỉ đủ trang trải cuộc sống hàng ngày cho gia đình. Điều này thể hiện sự kiên cường, khả năng chịu đựng khó khăn và quyết tâm vượt qua nghịch cảnh để chăm lo cho em Bi và mẹ.
+ Tuy phải sống trong điều kiện thiếu thốn, nhưng Tùng không để nghèo khó làm mờ đi niềm vui tuổi thơ. Cậu không quên những ước mơ giản dị, trong đó có khao khát sở hữu chiếc đèn ông sao vào đêm Trung thu. Mơ ước này dù rất nhỏ bé nhưng lại đầy ý nghĩa, thể hiện sự lạc quan yêu đời của Tùng. Tùng vẫn luôn nuôi dưỡng trong mình niềm tin vào những điều tốt đẹp, vào sự thay đổi và những hạnh phúc đơn giản mà cậu có thể mang lại cho mình và em Bi.
+ Đặc biệt, khi cậu nhận được chiếc đèn ông sao cũ, bị bẹp một cánh, thay vì bỏ cuộc, Tùng lại cẩn thận sửa chữa, quyết tâm giữ lại món quà cho đêm Trung thu. Hành động này cho thấy thái độ trân trọng của Tùng trước những niềm vui nhỏ bé trong cuộc sống.
=>Tùng là đại diện cho tinh thần lạc quan, nghị lực trong cuộc sống
* Luận điểm 3: Tình cảm yêu thương của Tùng dành cho em Bi
+ Tình cảm yêu thương của Tùng dành cho em Bi là điểm nổi bật và cảm động nhất trong truyện.
+ Mặc dù cuộc sống của hai anh em rất khó khăn, Tùng luôn đặt em mình lên trên hết, thể hiện qua hành động cậu cố gắng sửa chiếc đèn ông sao cũ không chỉ cho bản thân, mà còn cho em.
+ Cậu không chỉ muốn có đèn để chơi, mà muốn em Bi cũng có một món quà Trung thu như những đứa trẻ khác. Đặc biệt, ý tưởng giấu chiếc đèn cẩn thận để đến đúng đêm Trung thu mới lấy ra, nhằm tạo bất ngờ cho em Bi, càng làm nổi bật tình cảm thắm thiết và sự quan tâm của Tùng dành cho em.
+ Hành động này cũng thể hiện một khía cạnh đáng quý của Tùng: cậu nâng niu trân trọng từng niềm vui nhỏ bé cho em. Trong hoàn cảnh thiếu thốn, nơi những ước mơ nhỏ bé trở thành những điều xa xỉ, Tùng vẫn cố gắng hết sức để giữ lại một chút ánh sáng tuổi thơ cho em Bi. Đó là một biểu hiện của tình yêu thương chân thành của tình anh em.
=> Tình yêu thương của Tùng dành cho em Bi chính là điểm sáng trong câu chuyện, khiến người đọc không khỏi cảm động và suy nghĩ về giá trị của tình cảm gia đình, tình anh em trong cuộc sống.
2.3. Nhân xét nghệ thuật và ý nghĩa của hình tượng nhân vật.
– Truyện “Chiếc đèn ông sao” được kể ở ngôi thứ ba, giọng kể khách quan, gần gũi, giúp người đọc dễ dàng hiểu được nội tâm và cảm xúc của nhân vật Tùng. Ngôn từ lắng đọng, đầy tình cảm, đem lại một cảm giác gần gũi và thấm đẫm tình yêu thương của người anh dành cho em.
– Nhân vật Tùng được xây dựng chủ yếu thông qua những hành động nhỏ, giản dị nhưng đầy tình cảm, đặc biệt là trong tình huống cậu cố gắng sửa chiếc đèn ông sao cho em Bi. Cùng với ngôn ngữ giản dị, dễ hiểu, sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa các phương thức biểu đạt, tác giả đã khắc họa nhân vật Tùng một cách sống động và tự nhiên, khiến nhân vật trở nên gần gũi và chân thực.
– Xây dựng nhân vật Tùng, nhà văn ngầm gửi gắm thông điệp về tình cảm gia đình ấm áp, sự hi sinh thầm lặng và tình anh em, qua đó ngợi ca nghị lực, tình người trong những hoàn cảnh khó khăn.
– Thông qua nhân vật Tùng, người đọc càng hiểu sâu sắc hơn về tài năng, tấm lòng của tác giả khi khắc họa những số phận đầy khó khăn nhưng vẫn sáng lên vẻ đẹp của tình người.
- Kết bài.
– Nhân vật Tùng trong truyện “Chiếc đèn ông sao” của Trọng Bảo đã để lại trong em cảm xúc sâu sắc về tình anh em và niềm lạc quan, ý chí vươn lên trong cuộc sống.
– Tùng không chỉ là một đứa trẻ nghèo vất vả mưu sinh mà còn là hình mẫu của tình yêu thương, sự quan tâm và hy sinh.
– Qua nhân vật Tùng, em nhận được bài học về tình yêu thương vô điều kiện và trách nhiệm đối với gia đình, dù trong hoàn cảnh khó khăn.
Bài viết tham khảo
- Mở bài:
Cách 1: Mở bài trực tiếp (đi từ tác giả đến nhân vật)
Trọng Bảo là một trong những nhà văn chuyên viết truyện ngắn, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn đọc với những câu chuyện giàu cảm xúc và gần gũi với cuộc sống.Truyện ngắn Chiếc đèn ông sao là một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông, thể hiện ý chí kiên cường và tình yêu thương thầm lặng của những đứa trẻ nghèo.Nhân vật Tùng trong truyện ngắn “Chiếc đèn ông sao” đã để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.
Cách 2: Mở bài gián tiếp (Đi từ nhận định văn học đến tác phẩm) – Dành cho học sinh giỏi.
Nhận xét về vai trò của nhân vật trong truyện ngắn, nhà văn Tô Hoài từng khẳng định: “Nhân vật là nơi duy nhất tập trung hết thảy, giải quyết hết thảy trong một sáng tác.” Quả thực như vậy, nhân vật Tùng trong truyện ngắn “Chiếc đèn ông sao” của Trọng Bảo đã trở thành điểm hội tụ của mọi giá trị tư tưởng và cảm xúc mà tác giả muốn gửi gắm.
- Thân bài:
Truyện ngắn Chiếc đèn ông sao của Trọng Bảo kể về cậu bé Tùng và mong muốn có một chiếc đèn ông sao trong mùa Trung thu, qua đó gửi gắm thông điệp về tình cảm gia đình, sự yêu thương thấu hiểu và nghị lực vươn lên của những đứa trẻ nghèo.Tùng là nhân vật quan trọng, góp phần làm nổi bật chủ đề của tác phẩm. Cậu bé là một người anh đầy trách nhiệm, đến từ một gia đình nghèo khó. Tùng đã khiến tôi không thể rời trang sách bởi những phẩm chất đáng quý:dù nghèo khó nhưng kiên cường và thương yêu em hết mực. Những phẩm chất này được thể hiện qua từng hành động, suy nghĩ, và lời nói của Tùng, phản ánh một tâm hồn trong sáng, giàu lòng yêu thương và ý chí nghị lực mạnh mẽ đáng khâm phục. Chính nhân vật Tùng đã làm sáng bừng lên giá trị của tác phẩm, khiến người đọc phải suy ngẫm về tình cảm gia đình và lòng nhân hậu trong cuộc sống.
Trước hết người đọc cảm thương với nhân vật bởi hoàn cảnh khó khăn thiếu thốnmà cậu phải đối mặt.Mặc dù còn nhỏ, đang tuổi ăn tuổi học nhưngTùng phải kiếm sống bằng cách bán báo, trong khi mẹ cậu đang ốm và chỉ có thể làm những công việc nhỏ lặt vặt ở chợ ngoài bãi sông. Cùng với em Bi, Tùng sống trong một căn nhà lụp xụp ven sông. Hành động rao bán báo của Tùng, với giọng khản đặc và những lo lắng về việc có bán hết báo hay không, phản ánh rõ nét hoàn cảnh nghèo khó và sự lo toan cho cuộc sống của gia đình dù của Tùng. Cậu chỉ mong muốn nhỏ nhoi là có được chiếc đèn ông sao vào đêm trung thunhưng kể cả mong muốn bình thường ấy cũng trở nên xa xỉ vì tất cả đều phụ thuộc vào việc có bán được báo hay không. Điều này càng làm rõ hơn hoàn cảnh của Tùng: nghèo khó, vất vả.
Chính trong hoàn cảnh nghèo khó ấy Tùng lại sớm thể hiện bản lĩnh và ý chí nghị lực mạnh mẽ. Điều này thể hiện rõ qua hành động kiên trì bán báo và sẵn sàng giúp đỡ người khác chỉ để bán được một tờ báo. Tùng không ngừng nỗ lực để kiếm tiền, dù biết rằng thu nhập từ việc bán báo chỉ đủ trang trải cuộc sống hàng ngày. Điều này thể hiện sự kiên cường, khả năng chịu đựng khó khăn và quyết tâm vượt qua nghịch cảnh để chăm lo cho em Bi và mẹ.Đặc biệt ta thấy, tuy phải sống trong điều kiện thiếu thốn, nhưng Tùng không để nghèo khó làm mờ đi niềm vui tuổi thơ. Cậu không quên những ước mơ giản dị, trong đó có khao khát sở hữu chiếc đèn ông sao vào đêm Trung thu. Mơ ước này dù rất nhỏ bé nhưng lại đầy ý nghĩa, thể hiện niềm lạc quan yêu đời của Tùng. Tùng vẫn luôn nuôi dưỡng trong mình niềm tin vào những điều tốt đẹp, vào sự thay đổi và những hạnh phúc đơn giản mà cậu có thể mang lại cho mình và em Bi.Khi cậu nhận được chiếc đèn ông sao cũ, bị bẹp một cánh, thay vì bỏ cuộc, Tùng lại cẩn thận sửa chữa, quyết tâm giữ lại món quà cho đêm Trung thu. Hành động này cho thấy thái độ trân trọng của Tùng trước những niềm vui nhỏ bé trong cuộc sống. Tùng là đại diện cho tinh thần lạc quan, nghị lực trong cuộc sống
Tình cảm yêu thương của Tùng dành cho em Bi là điểm nổi bật và cảm động nhất của nhân vật.Mặc dù cuộc sống của hai anh em rất khó khăn, nhưng Tùng chưa bao giờ nghĩ cho riêng mình. Cậu luôn đặt em mình lên trên hết, quan tâm, ghi nhớ từng mong ước nhỏ nhoi của em. Tình cảm ấy thể hiện quahành động cậu cố gắngsửa chiếc đèn ông sao cũ không chỉ cho bản thân, mà còn cho em.Cậu không chỉ muốn có đèn để chơi, mà muốn em Bi cũng có một món quà Trung thu như những đứa trẻ khác. Đặc biệt, ý tưởng giấu chiếc đèn cẩn thận để đến đúng đêm Trung thu mới lấy ra, nhằm tạo bất ngờ cho em Bi, càng làm nổi bật tình cảm thắm thiết và sự quan tâm của Tùng dành cho em.Hành động này cũng thể hiện một khía cạnh đáng quý của Tùng: cậu nâng niu trân trọng từng niềm vui nhỏ bé cho em. Trong hoàn cảnh thiếu thốn, nơi những ước mơ nhỏ bé trở thành những điều xa xỉ, Tùng vẫn cố gắng hết sức để giữ lại một chút ánh sáng tuổi thơ cho em Bi. Đó là một biểu hiện của tình yêu thương chân thành Tùng dành cho em. Có thể nói,tình yêu thương của Tùng dành cho em Bi chính là điểm sáng trong câu chuyện, khiến người đọc không khỏi cảm động và suy nghĩ về giá trị của tình cảm gia đình, tình anh em trong cuộc sống.
Truyện “Chiếc đèn ông sao” được kể ở ngôi thứ ba, giọng kể khách quan, gần gũi, giúp người đọc dễ dàng hiểu được nội tâm và cảm xúc của nhân vật Tùng. Ngôn từ lắng đọng, đầy tình cảm, đem lại một cảm giác gần gũi và thấm đẫm tình yêu thương của người anh dành cho em. Nhân vật Tùng được xây dựng chủ yếu thông qua những hành động nhỏ, giản dị nhưng đầy tình cảm, đặc biệt là trong tình huống cậu cố gắng sửa chiếc đèn ông sao cho em Bi. Cùng với ngôn ngữ giản dị, dễ hiểu, sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa các phương thức biểu đạt, tác giả đã khắc họa nhân vật Tùng một cách sống động và tự nhiên, khiến nhân vật trở nên gần gũi và chân thực. Xây dựng nhân vật Tùng, nhà văn ngầm gửi gắm thông điệp về tình cảm gia đình ấm áp, sự hi sinh thầm lặng và tình anh em, qua đó ngợi ca nghị lực, tình người trong những hoàn cảnh khó khăn. Thông qua nhân vật Tùng, người đọc càng hiểu sâu sắc hơn về tài năng, tấm lòng của tác giả khi khắc họa những số phận đầy khó khăn nhưng vẫn sáng lên vẻ đẹp của tình người.
- Kết bài.
Nhân vật Tùng trong truyện “Chiếc đèn ông sao” của Trọng Bảo đã để lại trong em cảm xúc sâu sắc về tình anh em và niềm lạc quan, ý chí vươn lên trong cuộc sống. Tùng không chỉ là một đứa trẻ nghèo vất vả mưu sinh mà còn là hình mẫu của tình yêu thương, sự quan tâm và hy sinh. Qua nhân vật Tùng, em nhận được bài học về tình yêu thương vô điều kiện và trách nhiệm đối với gia đình, dù trong hoàn cảnh khó khăn.
