Phân tích nhận xét về vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật Kiều Nguyệt Nga qua đoạn trích Truyện Lục Vân Tiên

Đề bài: Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) nhận xét về vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật Kiều Nguyệt Nga qua đoạn trích Truyện Lục Vân Tiên

Mười ngày đã tới ải Đồng,

Minh mông⁽¹⁾ biển rộng đùng đùng sóng xao.

Đêm nay chẳng biết đêm nào,

Bóng trăng vằng vặc bóng sao mờ mờ.

Trên trời lặng lẽ như tờ,

Nguyệt Nga nhớ nỗi tóc tơ chẳng tròn.

Than rằng: “Nọ nước kìa non,

Cảnh thời thấy đó, người còn về đâu?”

Quân hầu đều đã ngủ lâu,

Lén ra mở bức rèm châu một mình:

“Vắng người có bóng trăng thanh,

Trăm năm xin gởi chút tình lại đây.

Vân Tiên anh hỡi có hay

Thiếp nguyền một tấm lòng ngay với chàng”.

Than rồi lấy tượng vai mang,

Nhắm dòng nước chảy vội vàng nhảy ngay.

(Trích Truyện Lục Vân Tiên, Nguyễn Đình Chiểu, trong Nguyễn Đình Chiểu toàn tập, tập I, NXB Đại học và THCN, Hà Nội, 1980)

* Chú thích:

⁽¹⁾ Minh mông: mênh mông (phát âm theo tiếng miền Nam)

Bối cảnh đoạn trích: Kiều Nguyệt Nga được Lục Vân Tiên cứu khỏi đám cướp đã đem lòng yêu mến, tự nguyện gắn bó suốt đời với Vân Tiên… Nghe tin Vân Tiên đã chết, Kiều Nguyệt Nga thề sẽ thủ tiết suốt đời. Thái sư đương triều hỏi nàng cho con trai không được, đem lòng oán thù, tâu vua bắt Kiều Nguyệt Nga đi cống giặc Ô Qua.

– Đoạn trích trên ghi lại tâm trạng của Kiều Nguyệt Nga trên đường đi cống giặc Ô Qua.

Dàn ý chi tiết

I. Mở đoạn

• Giới thiệu tác giả và tác phẩm:
  Nguyễn Đình Chiểu là nhà thơ lớn của dân tộc Việt Nam thế kỉ XIX, nổi tiếng với lối thơ giàu cảm xúc nhân đạo và tinh thần đạo lí. Truyện Lục Vân Tiên là tác phẩm tiêu biểu của ông, ca ngợi những con người nghĩa khí, trung hiếu và nhân ái.
• Giới thiệu nhân vật và vấn đề nghị luận:
  Kiều Nguyệt Nga – người con gái tiêu biểu cho vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ Việt Nam xưa, hiện lên qua đoạn trích với tình yêu chung thủy, tấm lòng son sắt và nhân cách cao đẹp.

II. Thân đoạn

Giải thích vấn đề nghị luận:

• Vẻ đẹp tâm hồn của Kiều Nguyệt Nga thể hiện ở sự thủy chung, trọng nghĩa và tiết hạnh. Đó là phẩm chất cao quý của người phụ nữ trong xã hội phong kiến – dám hi sinh bản thân để bảo vệ tình yêu và danh dự.

Phân tích, chứng minh:

• Trong cảnh bị ép đi cống giặc, giữa đêm trăng thanh tĩnh, Nguyệt Nga hiện lên với nỗi nhớ thương da diết. Hình ảnh “Nguyệt Nga nhớ nỗi tóc tơ chẳng tròn” thể hiện tâm trạng đau đớn vì chưa trọn lời nguyền cùng Lục Vân Tiên.
• Nàng thủy chung, son sắt với tình yêu, thà chết chứ không phản bội người đã cứu mình. Hành động “Lấy tượng vai mang… nhắm dòng nước chảy vội vàng nhảy ngay” cho thấy sự kiên định, dám hi sinh thân mình để giữ trọn tiết nghĩa.
• Ngôn ngữ độc thoại nội tâm giàu cảm xúc (“Trăm năm xin gởi chút tình lại đây”) cùng nghệ thuật tả cảnh ngụ tình đã khắc họa một tâm hồn trong sáng, nhân hậu, sống nặng tình nghĩa.

Đánh giá, nhận xét:

• Kiều Nguyệt Nga là biểu tượng của người phụ nữ Việt Nam giàu đức hạnh, sống trung trinh, nghĩa tình. Qua đó, Nguyễn Đình Chiểu gửi gắm lòng ngợi ca, trân trọng đối với vẻ đẹp tinh thần và nhân phẩm của người phụ nữ trong xã hội cũ.

III. Kết đoạn

• Khẳng định lại vấn đề:
  Qua đoạn trích, Kiều Nguyệt Nga hiện lên với vẻ đẹp tâm hồn cao quý: thủy chung, trọng nghĩa, giàu tình cảm và khí tiết.
• Liên hệ mở rộng:
  Hình tượng ấy vẫn còn nguyên giá trị trong hôm nay – là tấm gương về lòng chung thủy, nhân hậu và bản lĩnh sống, góp phần làm nên vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam.