Phân tích về hiệu quả nghệ thuật của phương diện kết cấu trong văn bản thơ Lời nói dối nhân ái

Đề bài: Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) Phân tích về hiệu quả nghệ thuật của phương diện kết cấu trong văn bản thơ Lời nói dối nhân ái.

   LỜI NÓI DỐI NHÂN ÁI

Gió nói với chiếc lá úa:
“Trong vòng tuần hoàn bất tận của chiếc lá,
Màu vàng của mi trong khoảnh khắc này
Là sắc đẹp vĩnh hằng của nhan sắc mùa Thu tàn phai nhanh;
Đừng buồn, cái đẹp nào cũng phù du vì chỉ có cái phù du mới đẹp”
Lá biết gió nói dối nhưng lá vẫn vui vẻ bay vèo theo gió.

“CHÀNG thấy NÀNG đẹp rồi chàng mới yêu
Anh thì ngược lại, anh yêu trước rồi sau đó mới biết rằng em đẹp”
Lời nói dối ngược ngạo luật phản xạ của anh chồng làm ửng hồng đôi má cô vợ trẻ.

Cô gái nói với ông già:
“Bố đẹp lão quá! Hồi còn trai chắc bố có số đào hoa”
Ông già – héo queo như cây kiểng còi – uống lời nói dối cực kỳ khó tin của cô gái như uống
giọt nước thần có dược chất hồi xuân.
Tiếc thay! Những lời nói dối ta phải nghe hằng ngày lại là những lời nói dối không nhân ái.

(Trang Thế Hy, trích Thơ Trang Thế Hy – Song ngữ, NXB Văn học, 2017, tr.22)

Dàn ý chi tiết 

1. Mở bài

– Giới thiệu ngắn gọn về bài thơ Lời nói dối nhân ái của Trang Thế Hy.
– Dẫn vào vấn đề cần nghị luận: hiệu quả nghệ thuật của phương diện kết cấu trong văn bản.

Có những câu thơ không lên tiếng bằng triết lí, mà lặng lẽ lay động người đọc bằng cách chạm vào những điều rất dễ bỏ quên trong đời sống. Lời nói dối nhân ái của Trang Thế Hy là một bài thơ như thế. Từ vài lát cắt nhỏ giữa gió – lá, giữa vợ – chồng, giữa một cô gái và ông lão, tác giả dựng nên một cấu trúc thơ độc đáo: những lời “nói dối” được xếp kế tiếp nhau như những mảnh ghép của lòng tốt. Dưới lớp vỏ hóm hỉnh ấy là một suy tư về sự tinh tế trong cách con người đối đãi với nhau.

2. Thân bài

Luận điểm 1: Giải thích ngắn gọn về kết cấu trong thơ
– Kết cấu là cách tổ chức, sắp xếp các phần trong tác phẩm; giúp tác phẩm có hình hài và định hướng cảm nhận cho người đọc.
– Trong thơ, kết cấu thể hiện tư duy nghệ thuật của tác giả và góp phần biểu đạt ý nghĩa sâu xa.

Luận điểm 2: Đặc điểm kết cấu của bài thơ Lời nói dối nhân ái
– Bài thơ được xây dựng theo kiểu liệt kê ba lời nói dối của ba đối tượng: gió với lá, chồng với vợ, cô gái với ông già.
– Mỗi lời nói dối đều tạo ra một hiệu ứng chung: mang lại niềm vui, an ủi, động viên cho người được nghe.
– Sau chuỗi lời nói dối nhân ái, phần kết là lời cảm thán về thực trạng: trong đời sống, nhiều lời nói dối lại không hề mang tính nhân ái như thế.

Luận điểm 3: Hiệu quả nghệ thuật của kết cấu này
– Tạo sự hấp dẫn về hình thức: mỗi đoạn thơ mở ra một tình huống bất ngờ, vừa hóm hỉnh vừa thấm đượm suy tư.
– Kết cấu liệt kê – chuyển hướng làm nổi bật chủ đề: ca ngợi những lời nói dối có thiện ý, đồng thời phê phán sự vô tâm trong giao tiếp đời thường.
– Là kiểu kết cấu gợi mở suy ngẫm: khiến người đọc tự nhìn lại cách mình ứng xử, cách mình dùng lời nói để gieo niềm vui hay gây tổn thương cho người khác.

3. Kết bài

– Khẳng định lại hiệu quả nổi bật của nghệ thuật kết cấu trong bài thơ.
– Nhấn mạnh thông điệp nhân văn: đôi khi, một lời nói dối nhỏ bé nhưng tử tế lại có thể làm ấm lên trái tim con người.

Khi bài thơ khép lại bằng nỗi tiếc nuối về những lời dối trá vô cảm quanh ta, giá trị của kết cấu liệt kê càng hiện rõ: mỗi mẩu chuyện là một minh chứng rằng lời nói, dù nhỏ, vẫn có thể làm dịu lòng người. Gợi nhớ câu của Victor Hugo: “Tử tế là ngôn ngữ mà người điếc cũng nghe được và người mù cũng thấy được.” Bài thơ như một nhắc nhở nhẹ mà thấm: giữa đời sống đầy những va chạm, biết lựa lời để an ủi nhau cũng là một dạng nhân ái cần được giữ gìn.